Status

- Heumen is een dorp en gemeente in de provincie Gelderland, in de streek Rijk van Nijmegen.

- De gemeente Heumen is per 1-7-1980 vergroot met de gemeente Overasselt.

- De gemeente Heumen omvat naast het gelijknamige dorp verder nog de dorpen Malden, Nederasselt en Overasselt, een deel van het dorp Molenhoek, en de buurtschappen Blankenberg, Bovendorp, De Schatkuil, Ewijk, Heide, Molenhoek, Schoonenburg, Sleeburg, Valenberg, Vogelzang en Worsum. Dit zijn in totaal 5 dorpen en 11 buurtschappen.

- Wapen van de gemeente Heumen.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Heumen.

- Onder het dorp Heumen valt ook de buurtschap Blankenberg. Voor de postadressen vallen een deel van het dorp Molenhoek en een deel van de buurtschap Bovendorp onder het dorp Malden.

Ligging

De gemeente Heumen ligt in het uiterste Midden-Zuiden van de provincie Gelderland, NW van de provincie Limburg en NO van de provincie Noord-Brabant. In het Z grenst de gemeente aan de rivier de Maas, door het O van de gemeente loopt het Maas-Waalkanaal en iets W daarvan ligt de A73. De gemeente ligt verder Z van de stad Nijmegen en de dorpen Alverna, Beuningen en Weurt, ZW van de dorpen Heilig Landstichting, Berg en Dal, Ubbergen en Beek, W van de dorpen Molenhoek (van het O en grootste deel ervan), Groesbeek, Breedeweg en De Horst, NW van de dorpen Mook, Katwijk, Cuijk, Vianen, Plasmolen, Middelaar en Milsbeek, N van de Kraaijenbergse Plassen en de dorpen Beers, Gassel en Escharen en de stad Grave, O van de dorpen Velp, Balgoij en Overlangel, ZZO van de stad Ravenstein en het dorp Neerloon en ZO van het dorp Wijchen. De hoofdplaats Malden ligt in het O van de gemeente.

Statistische gegevens

In 1840 omvat de gemeente Heumen 191 huizen met 1.281 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 97/601 (= huizen/inwoners) en het dorp Malden 94/680. Tegenwoordig heeft de gemeente ca. 6.500 huizen met ca. 16.500 inwoners. Het gelijknamige dorp omvat ca. 600 huizen met ca. 1.500 inwoners. Voor de postadressen vallen onder het dorpsgebied ook nog de panden van het onder deze gemeente vallende deel van het dorp Molenhoek. Dat betreft ca. 90 huizen met ruim 200 inwoners.

Geschiedenis

Kasteel
Tot 2016 is altijd aangenomen dat kasteel Heumen in de 14e eeuw is opgericht. In dat jaar heeft de Maldense archeologe Marijne Magnée aan de hand van vondsten uit opgravingen in 1980 ontdekt dat aan het kasteel een 12e-eeuwse verdedigbare woontoren, een 'donjon', vooraf is gegaan. Het kasteel is in 1595 door Spaanse troepen grotendeels verwoest. In 1790 is de ruïne gesloopt en een nieuw kasteel gebouwd, dat echter reedsa in 1809 ook is gesloopt. Daarna heeft geen herbouw meer plaatsgevonden. In de jaren dertig van de 20e eeuw is het kasteelterrein geëgaliseerd. In 1980 heeft uitgebreid archeologisch onderzoek plaatsgevonden op het kasteelterrein, waarbij de fundamenten zijn blootgelegd. Nadien is het terrein enigszins opgehoogd om het herkenbaar te maken.

- Voor nadere informatie over de geschiedenis van de kernen van deze gemeente, kun je terecht bij Stichting Heemkunde Malden. "De stichting is opgericht in 1997 en heeft de volgende doelstellingen: het bevorderen van de belangstelling voor de geschiedenis van eigen omgeving, bewoners, gebruiken en heemkundig waardevolle overblijfselen; het behartigen van heemkundige belangen in de meest ruime zin van het woord; het beheer van het Gildeboek van 1726, dat gerestaureerd is en in bewaring is gegeven aan het archief te Nijmegen; het verzamelen en beheren van voorwerpen; het verzamelen van historische geschriften, dorps- en kadasterkaarten; het vastleggen en inventariseren van oudheden, folklore, foto’s, films en andere zaken van verleden en heden; het vastleggen van historische belevenissen; het bijeenbrengen van gegevens op het gebied van geschiedenis, genealogie, familiegegevens, oorlogsverhalen en kunst; het vastleggen van het dorps- en kerkgebeuren. Het werkgebied is de gehele gemeente Heumen, dat naast het gelijknamige dorp nog de dorpen Overasselt, Nederasselt en Malden omvat.

De stichting is gevestigd in de nieuwe bibliotheek te Malden (Broeksingel 2). De totale collectie is daar ondergebracht en je kunt via het systeem van de bibliotheek gebruik maken van het lenen van de boeken en tijdschriften van de stichting. Je kunt een bezoek brengen aan het documentatiecentrum of informatie inwinnen over de Werkgroep Genealogie en Bewoning. Er worden regelmatig lezingen georganiseerd over zeer gevarieerde onderwerpen. De fototentoonstelling kun je bekijken in het gemeentehuis te Malden. Ieder halfjaar wijzigt de stichting het onderwerp. Ze nodigen je graag uit om een keer een bezoek te brengen aan hun documentatiecentrum, misschien vind je daar gegevens waar je al jaren lang naar op zoek bent. De openingstijden van het documentatiecentrum zijn maandagmiddag van 14.00-16.00 uur en woensdagmiddag van 14.00-16.00 uur."

- "De instellingen die zich binnen de gemeente met erfgoed in de ruimst mogelijke zin bezig houden, werken sinds 2011 samen in het Erfgoedplatform gemeente Heumen, met inachtneming van ieders eigen identiteit en werkwijze. Het erfgoedplatform stelt zich ten doel: het bevorderen van onderlinge kennismaking en samenwerking van alle erfgoedinstellingen binnen de gemeente. De onderlinge contacten en samenwerking moeten leiden tot een meerwaarde voor elk van hen en voor de inwoners en bezoekers van de gemeente. Hiermee wil het erfgoedplatform aan de gemeente tonen hoe breed het erfgoed in de gemeente gedragen wordt en wil het platform samen met de gemeente het erfgoed in stand houden. Bovendien wil het erfgoedplatform de rijkdom aan erfgoed in de gemeente onder de aandacht brengen van een breed publiek. Het samenwerkingsverband richt zich ook op de omringende regio’s."

Bezienswaardigheden

- Heumen heeft 12 rijksmonumenten.

- Heumen heeft 8 gemeentelijke monumenten.

- Joannusmolen.

- "Een mooi verslag in woord en beeld over de bouw van een uniek object: de nieuwe keersluis in het Maas-Waalkanaal, als opvolger van de oude sluis. Dat heb je met het - via de link ook online te lezen - boek 'Keersluis Heumen - Deur naar de Maas' in handen. Dat het boek gemaakt is door mensen die in de buurt van de sluis wonen, geeft het nog een extra dimensie. Rijkswaterstaatwerken spreken altijd tot de verbeelding. Dat heb ik de afgelopen jaren steeds weer gemerkt. Bij deze keersluis is dat ook zo. Dagelijks stonden mensen uit de buurt te kijken naar de activiteiten op de bouwplaats. Er is gepraat, gefotografeerd en geflmd. Het geeft de betrokkenheid aan die mensen bij hun eigen leefomgeving voelen. Een klein deel van al dat materiaal vind je in dit boek terug. Met de nieuwe keersluis slaan we maar liefst drie vliegen in een klap. In de eerste plaats is de sluis nodig voor de bescherming tegen hoogwater. Veiligheid dus. We moeten ook de komende decennia veilig kunnen wonen en werken langs de Maas en het Maas-Waalkanaal. Het economisch belang is de tweede belangrijke reden om de sluis te bouwen. Door de nieuwe sluis is nu scheepvaart in twee richtingen tegelijk mogelijk. Voor de schippers is dat erg belangrijk; zij hoeven nu minder lang te wachten en zijn sneller op hun plaats van bestemming.

De derde pijler is natuur. We hebben 7 ha extra natuurgebied rond de sluis gecreëerd. Daarmee geven we een impuls aan de natuur- en recreatiemogelijkheden in de regio. Het is deze combinatie van functies die het Nederlandse watermanagement zo sterk maakt. Keersluis Heumen is niet het grootste project van Rijkswaterstaat. Maar in complexiteit doet het niet onder voor projecten die op het eerste gezicht misschien veel groter lijken. De combinatie van verschillende doelen en de intensieve samenwerking met veel partijen geven het project zijn eigen, unieke karakter. Daarnaast is er de markante vormgeving van de sluis. De glazen koepels, door de verlichting ook in het donker goed zichtbaar, geven de sluis een geheel eigen uitstraling. Ik ben er trots op dat Rijkswaterstaat, samen met de aannemer, de gemeente en alle andere belanghebbenden, dit project tot stand heeft kunnen brengen! Jannita Robberse, Hoofdingenieur Directeur Rijkswaterstaat."

"In februari 2013 is de keersluis in gebruik genomen. De publicatie 'Keersluis Heumen. Deur naar de Maas' schetst in twintig interviews en meer dan vijftig foto’s en bouwtekeningen de aanleg van die sluis. Het is een niet alledaags verslag van een uniek bouwproject. Het verhaal van de sluis wordt verteld door de betrokkenen zelf. Van opdrachtgever tot schipper, van aannemer tot wijkbewoner, van architect tot natuurbeheerder en van omgevingsmanager tot wethouder: het boek laat hen aan het woord. Wie door het boek bladert, ziet het landschap veranderen en de sluis vorm krijgen. Foto’s vertellen het verhaal over de veranderingen in het sluisgebied en tonen zowel de techniek en de machines als de mensen die bij de bouw betrokken waren.

Het laatste woord is aan een schipper die jarenlang door de sluis bij Heumen voer. Voor schippers betekent de nieuwe sluis een grote vooruitgang. Behalve tijd, winnen zij ook veiligheid, omdat de nieuwe sluiskolk een stuk breder is dan de oude. ‘Vlot en veilig’, daar was het bij de aanleg van de keersluis om te doen. In die opzet zijn opdrachtgever en bouwers meer dan geslaagd. De nieuwe sluis, als een landmark tot in de wijde omtrek zichtbaar, is er. Vooruitgang houd je niet tegen. Waarom zou je ook? De gemeente Heumen is een geliefd en intensief gebruikt stukje landschap armer, maar nieuw landschap en een open deur naar de Maas rijker." Aldus de 'flaptekst' van het boek.

- Gevelstenen in Heumen.

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. - CV De Raore Schutters.

Landschap, natuur en recreatie

- In 2010 zijn de Maasheggen in de uiterwaarden van Heumen, Overasselt en Nederasselt hersteld. Het gaat om in totaal 12 km aan eeuwenoude vlechtheggen, die een bijzonder ecosysteem vormen waar verschillende zeldzame planten- en diersoorten voorkomen. Ook zijn poelen, bermen en bomen in de uiterwaarden hersteld.

- Wandelroutenetwerk in de gemeente Heumen exclusief Malden.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Heumen, met laagsteprijsgarantie!

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Heumen. - Nieuws van de gemeente op Facebook.

- Belangenorganisatie: - Burgeradviesraad (BAR) Heumen adviseert de gemeente over onderwerpen die te maken hebben met de belangen van burgers die ondersteuning nodig hebben.

- Dorpshuis: - Dopshuis De Terp.

- Dorpsdichter: - Sinds 2017 heeft de gemeente Heumen een Dorpsdichter. Kleinkunstenaar en dichter Marjolein Pieks bekleedt het ambt.

- Dans: - Dancefun is de showdansvereniging uit Heumen. Jaarlijks presenteren zij nieuwe showdansen in Dorpshuis de Terp, die je kunt boeken voor verschillende festiviteiten.

- Sport: - Judovereniging Heumen.

- Overige verenigingen: - Het Sint Georgius Gilde uit Heumen stamt al van vóór 1445, maar tot deze tijd kan onderbouwd terug worden gegaan. De volledige naam van het Gilde is Sint Georgius en Catharina Gilde. Het Gilde is een echte broederschap en telt geen vrouwen onder haar leden. Het Gilde bestaat uit ca. 70 Gildebroeders en heeft tamboers, een vaandeldrager, vendeliers en vele geweer- en kruisboogschutters. Het uniform benadrukt via de witte blouse en de witte handschoenen de reinheid (eerlijkheid) van een Gildebroeder. De rode hes (de kleur van het bloed) verwijst naar de legende van het gevecht van Sint Joris (ook Georgius en Gregorius) met de draak. Op de hes is een symbool aangebracht van het martelrad waarop de Heilige Catharina miraculeus ontsnapte aan de dood. Net als andere Gilden heeft het Sint Georgius Gilde Dienstbaarheid, Broederschap en Trouw hoog in het vaandel staan.

Het Gilde is vooral actief bij het opluisteren van sociale evenementen binnen de gemeenschap van dorp en gemeente Heumen, maar ook daarbuiten worden regelmatig evenementen bezocht. Bij Kring- en / of Federatiedagen wordt deelgenomen aan de optocht, het defilé incl. massale (Brabantse) opmars, de historische tentoonstelling en schiet- / kruisboog- / vendel- en muziekwedstrijden (Gildetrom en bazuin). De Gildebroeders zijn er voor elkaar bij vreugdevolle dagen zoals een bruiloft waarbij een vendelhulde wordt aangeboden, alsook bij droevige dagen zoals een begrafenis, waarbij een Gildebroeder met Gilde-eer door de Gildebroeders ten grave wordt gebracht.

- Veiligheid: - Politie Heumen. - WhatsApp Buurtpreventie dorp Heumen.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Heumen.