Status

- Haren is een dorp in de provincie Groningen, in de streek Hondsrug, gemeente Groningen. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2018.

- De gemeente omvatte naast de gelijknamige hoofdplaats verder nog de dorpen Glimmen, Noordlaren en Onnen, en de buurtschappen Essen, Felland, Harenermolen en Hoornsedijk. De vroegere buurtschappen Dilgt en Hemmen zijn tegenwoordig opgegaan in de bebouwing van de kern Haren en worden daarom niet meer als buurtschap in recente atlassen vermeld.

- De gemeente Haren is per 1-12-1914 een flink deel van haar grondgebied en inwoners kwijtgeraakt aan de gemeente Groningen. Het betrof 12.203 inwoners, waarin onder meer het dorp Helpman was gelegen en delen van de buurtschappen Euvelgunne en Gideon. Verder zijn er in het verleden nog enkele kleine grenscorrecties geweest. Zie daarvoor bij Statistische gegevens.

- Wapen van de voormalige gemeente Haren.

- Videoreportage van RTV OOG met Pieter van Veen, de laatste burgemeester van de gemeente Haren (dec. 2018).

- Onder het dorp Haren vallen ook de buurtschappen Essen, Felland (deels), Harenermolen (deels) en Hoornsedijk.

Naam

In het Gronings
Hoarn.

Oudere vermeldingen
1249 kopie ca. 1789, 1323 Haren.

Naamsverklaring
Datief meervoud van har 'zandige heuvelrug' met de betekenis '(nederzetting) bij de zandige heuvelrug'.(1)

Ligging

Het dorp Haren ligt direct ZO van de stad Groningen en grenst in het W aan de provincie Drenthe; verder ligt het dorp O van de A28, het Paterswoldsemeer en het dorp Eelderwolde, NO van het tweelingdorp Eelde-Paterswolde, NNO van het tweelingdorp Yde-De Punt, N van het dorp Glimmen, NW van het dorp Onnen en het Zuidlaardermeer, WNW van het dorp Kropswolde, W van de dorpen Foxhol en Hoogezand, WZW van het dorp Westerbroek, ZW van de A7 en de dorpen Engelbert en Meerstad en ZZW van de dorpen Middelbert en Ruischerbrug. Het dorp Haren lag N in de voormalige, gelijknamige gemeente.

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Haren 457 huizen met 2.647 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 142/709 (= huizen/inwoners), het dorp Noordlaren 65/378 en de - toen nog - buurtschappen Onnen 46/264, Hemmen 22/149, Dilgt 13/39, Hoornschedijk 34/294, Essen 14/94, Helpman 44/220, Euvelgunne (deels) 34/186, Glimmen 34/213, Groningerpunt 1/7 en Harenermolen 8/94. In 2018, dus vlak voor haar opheffing, heeft de gemeente ca. 8.000 huizen met ca. 20.000 inwoners, het gelijknamige dorp heeft tegenwoordig ca. 6.500 huizen met ca. 16.500 inwoners.

Naast de bij Status genoemde grote grenscorrectie in 1914, zijn er nog de volgende kleinere grenscorrecties geweest:
- per 1-5-1884 naar Groningen: 66 inwoners;
- in 1969 naar Groningen: 2 hectare met 291 inwoners (dit betrof de buurtschap Halfweg);
- in 1969 naar Hoogezand-Sappemeer: 34 hectare met 27 inwoners.

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van (de kernen in de voormalige gemeente) Haren, kun je terecht bij de volgende instanties en sites:

- Harense Historische Kring Old Go is opgericht in 2010 en houdt zich bezig met de geschiedenis van de kernen van deze voormalige gemeente. Het bezoekerscentrum van de vereniging is gevestigd op Oude Brinkweg 12a te Haren. Het bezoekerscentrum is iedere 1e donderdag van de maand geopend van 14.00-16.00 uur. In juli en augustus gesloten. De vereniging beschikt over een steeds groter wordend archief met foto’s en publicaties over de historie van alle dorpskernen van haar werkgebied.

- Sinds 1984 is er de Harener Historische Reeks, een serie boeken waarin telkens een specifiek thema wordt uitgediept. Inmiddels zijn er 21 delen verschenen. Onder de link vind je ze allemaal beschreven.

Recente ontwikkelingen

- In 2017 is de Fietsroute Plus tussen Groningen en Haren gereed gekomen. Een Fietsroute Plus is een fietspad dat breder en comfortabeler is dan een gewoon fietspad. Door de aanleg van deze fietsroutes moet het fietsen prettiger en veiliger worden, waardoor op afstanden tot 15 kilometer meer mensen voor de fiets kiezen in plaats van de auto. Er liggen ook al Fietsroutes Plus van Groningen naar Zuidhorn en Bedum. Daarnaast komen er nog Fietsroutes Plus van Groningen naar Ten Boer, Winsum, Leek en Assen.

- Er zijn bouwplannen in ontwikkeling en deels al gaande/uitgevoerd voor het gebied Haren Noord (rond Dilgt, Hemmen en Essen). Het (in 2015 opgeheven) (bewoners)Comité Regio Groningen-Haren heeft in 2008 een Groen-Blauw Structuurplan (Word-document) voor dit gebied opgesteld, met adviezen om deze plannen zo goed mogelijk in het landschap in te passen. Kennelijk is dat niet ter harte genomen, want in het Dagblad van het Noorden d.d. 20-12-2017 vinden we de volgende ingezonden brief: "Het Comité Regio Groningen-Haren heeft zich tussen 1998 en 2015 ingezet voor een leefbaar en open gebied tussen deze twee kernen. Om deze reden is verzet gepleegd tegen de komst van een mogelijke Zuidtangent en is ook bezwaar aangetekend tegen de beoogde omvang van woningbouw in -Noord.

Voor de goede orde: het Comité was niet tegen woningbouw. Het presenteerde een heldere visie over hoe woningbouw zou kunnen samengaan met behoud en versterking van de landschappelijke kwaliteiten van het ‘tussengebied’. Wel had het Comité bezwaar tegen de Vinex-achtige manier waarop de gemeente grote aantallen woningen wilde laten verrijzen. Het aanvankelijk gepredikte Harens bouwen (‘glas-in-lood’, waarbij het glas de open ruimte zou zijn en het lood de omgevende houtwallen) werd verlaten om in beduidend hogere dichtheden te bouwen en zo voldoende geld in het gemeentelijke laatje te krijgen. Het feit dat de gemeente Haren haar eigen beloftes niet nakwam en niets wilde doen met de inbreng van omwonenden, was uiteindelijk reden om ten aanzien van het bestemmingsplan voor de gebieden oostelijk van de Oosterweg naar de Raad van State te gaan. Die droeg de gemeente op het bestemmingsplan aan te passen door een heldere fasering aan te brengen in de uitvoering van de woningbouw en pas na evaluatie van fase 1 te beginnen aan fase 2.

Daarbij is door de gemeente toegezegd de meest zuidelijke, bosrijke percelen van -Noord vooralsnog niet te bebouwen en dit pas te doen na opnieuw de gemeenteraad te hebben geraadpleegd. Drie jaar na de Raad van State-procedure is de werkelijkheid geheel anders. Van een fasering heeft de gemeente zich niets aangetrokken. De woongebieden zijn in sneltreinvaart als geheel bebouwd dan wel bouwrijp gemaakt. Dit geldt ook voor de meest zuidelijke percelen, waarbij nooit meer om toestemming aan de gemeenteraad is gevraagd. Wat resteert zijn enkele dichtbebouwde wijken, op veel plekken geheel verdwenen of veel te ver teruggesnoeide en beschadigde houtwallen en bouwrijp gemaakte percelen waar dat nog niet zou gebeuren. Zie hier de werkelijkheid van de gemeente. Voor geldelijk gewin op de korte termijn zijn in Noord de typische kwaliteiten van het ‘tussengebied’ te grabbel gegooid. Haren, ooit het groenste dorp van Nederland, heeft in Noord een randstad-achtig woon- en leefklimaat gecreëerd. En nu maar hopen dat gemeentelijk herindelen een bestuur oplevert dat wat betreft natuur en landschap verder wil kijken dan de financiële neus lang is. En een bestuur dat oprechter omgaat met inspraak van zijn burgers en zich aan zijn afspraken houdt. Klaas Halbesma, Freerk Hoving, Reint Klok en Uko Vegter, voormalig bestuur Comité Regio Groningen-Haren."

Bezienswaardigheden

- Haren heeft 68 rijksmonumenten.

- Haren heeft 40 gemeentelijke monumenten.

- De Hervormde (PKN) Nicolaaskerk te Haren (Rijksstraatweg 188) is een deels romaanse, deels romanogotische kerk uit het begin van de 13e eeuw. De toren is in het verleden meermalen afgebrand. In 1914 is hij gerestaureerd onder leiding van rijksbouwmeester Cornelis Peters. Het zadeldak is toen vervangen door een hoge spits. De toren heeft thans een achtkantige spits tussen vier topgevels. Bijzonder aan de toren is de verdieping die door een gewelf is overdekt. Dit zou een torenkapel zijn geweest, open naar het schip van de kerk. Het doel van zo'n kapel op de verdieping is niet duidelijk. In de kerk staan verschillende herenbanken, waarvan er een uit 1616 dateert. De andere zijn in de 18e eeuw vervaardigd. De preekstoel is in 1725 gemaakt door Casper Struiwig. Het orgel is in 1770 gebouwd door Albertus Antoni Hinsz; in 2002 is het gerestaureerd. Voor de ingang van de kerk staat een oorlogsmonument. Volgens de overlevering zou Bommen Berend in 1672 de kerktoren gebruikt hebben als uitkijkpost bij de belegering van Groningen. Een bord met zuurkool zou hem toen door de Groningers uit de handen zijn geschoten. Om die reden zou zuurkool met spek hier nog steeds oorlog worden genoemd. In de toren zijn twee kanonskogels uit die periode te vinden.

- Koren- en oliemolen De Hoop in de dorpskom van Haren is een ronde stenen bovenkruier met stelling uit 1839. Sinds 2004 is De Hoop ondergebracht in een stichting, die dit rijksmonument voor het nageslacht wil behouden. In 2006 verwerft de stichting het eigendom van de molen, waarna de broodnodige restauratie een aanvang kan nemen. Met de afronding van deze zeer ingrijpende en kostbare restauratie in 2010 is het gelukt om De Hoop draaiende te houden. Molen De Hoop draait elke zaterdagmiddag en ook op Nationale Molendag, het Groninger Molenweekend, tijdens de jaarlijkse Braderie, de jaarlijkse opening van het culturele jaar, Open Monumentendag, en verder op nationale feestdagen als Koningsdag en Bevrijdingsdag. Op die dagen is De Hoop ook open voor het publiek. - Site van Molen De Hoop.

- Molen De Helper ligt in buurtschap Hoornsedijk en wordt daarom aldaar beschreven.

- Gevelstenen in Haren.

Evenementen

- De gemeente heeft het 850-jarig 'bestaan' van het dorp Noordlaren in 2010 aangegrepen om in de hele gemeente een jaar lang feestelijke activiteiten te ontplooien. Wetenswaard voor filatelisten is dat door het jaar heen 10 verschillende postzegels zijn uitgegeven (telkens in een velletje van 10 stuks), met verschillende objecten in de gemeente. Eind 2010 is daarnaast een velletje verschenen waarin al deze 10 zegels zijn opgenomen. Tevens is t.g.v. dit jubileum een speciale betaal- en gedenkpenning uitgegeven, de Stater, die in 2010 in deze gemeente een geldig betaalmiddel was.

- "Haren-Haren (juli, in 2021 voor de 8e keer) is dé wielerklassieker van het Noorden. Je kunt kiezen uit de afstanden 50, 105 en 165 km. In 2021 zijn de routes ook weer anders en je kunt wederom genieten van goede verzorging onderweg en een relaxte sfeer. Je fietst dwars door het landschap naar ons gelijknamig zusterdorp in Duitsland. Noteer dus zondag 4 juli 2021 in je agenda!"

Landschap, natuur en recreatie

Gebiedsaanpak Landschap Gorecht
"Het pilotproject Gebiedsaanpak Landschap Gorecht is op 28 februari 2022 feestelijk afgerond. Dit werd gedaan met het planten van de laatste boom door gedeputeerde Johan Hamster, wethouder Inge Jongman en Peter Hellinga, directeur van Landschapsbeheer Groningen. Behoud en versterking van het landschap. Het project is in 2016 gestart om het karakteristieke landschap van de Hondsrug nabij Haren te behouden en te versterken. Hiervoor is een aanpak ontwikkeld om gezamenlijk het landschap duurzaam en betaalbaar te beheren. De provincie en gemeente Groningen zorgden voor de financiering. Landschapsbeheer Groningen bracht alle partijen bij elkaar om de handen uit de mouwen te steken. 
Samenwerking. De afgelopen zes jaar is er veel werk verricht. In het Gorecht zijn vier kilometer nieuwe houtwallen en bijna anderhalve kilometer scheerhagen aangelegd. Daarnaast heeft onderhoud plaatsgevonden aan 12,5 kilometer scheerhagen, 80 kilometer bestaande houtwallen, singels en knotbomen en 32 natte landschapselementen. Het project werd succesvol door de samenwerking tussen bewoners, vrijwilligers, scholieren, grondeigenaren, natuurorganisaties en Landschapsbeheer Groningen." (bron: Provincie Groningen, februari 2022)

- Hortus Haren is een van de oudste botanische tuinen van Nederland. De Hortus heeft 20 hectare aan tuinen. Op het terrein bevinden zich een groot aantal heel verschillende tuinen. Zo is er een wilde plantentuin (Laarmantuin), een Keltische tuin en een Chinese tuin.

- Wandelpark De Vork in Haren is op 27 juni 2019 feestelijk ingewijd met de onthulling van een insectenhotel. De aanleg van het park is onderdeel van Groningen Spoorzone, het project waarbij de stations in en rond de stad Groningen aangepakt worden om de uitbreiding van het treinverkeer mogelijk te maken. Het wandelpark is aangelegd naast het opstelterrein voor treinen, in de splitsing tussen de sporen naar Assen en Winschoten. Er zijn bomen en struiken geplant en wandelpaden aangelegd. Het is uitgegroeid tot een echt park, waar bezoekers kunnen wandelen en verblijven. Het park is te bereiken via de Noorderzanddijk, een zijweg van de Oosterweg.

Het park wordt ook wel een archeologisch wandelpark genoemd, omdat tijdens de voorbereidende werkzaamheden vele archeologische vondsten zijn gedaan. Zo zijn er sporen van boerderijen uit de late ijzertijd (200 voor Christus) en Romeinse tijd gevonden en voorwerpen van vuursteen uit de Steentijd, de tijd van de hunebedbouwers (3000 voor Christus). In het park is een skeletboerderij gebouwd, die verwijst naar een boerderij uit vroegere tijden. Informatiepanelen van Geopark De Hondsrug geven bezoekers hierover meer informatie.

- Met het Landschapsontwikkelingsplan Haren (2004) beschikte het gemeentebestuur over een goed afgewogen richtinggevend beleidskader voor de nadere uitwerking van het ruimtelijk beleid voor de korte en middellange termijn.

- Het Groninger Landschap heeft in 2009 de Harener Wildernis (soms ook Harense Wildernis genoemd) hersteld; een natuurgebied O van Haren, rond de Waterhuizerweg (N860). Het gebied bestond oorspronkelijk uit afwisselend moerasbos, rietruigtes en natte graslanden en was in de loop van de tijd door vermesting en verdroging sterk achteruit gegaan. Het Groninger Landschap heeft voedselrijke grond verwijderd, petgaten gegraven en maatregelen genomen om het water in het gebied beter vast te houden. De Harener Wildernis herbergt een aantal bijzondere diersoorten waaronder de heikikker en de poelkikker. Maar de afgelopen decennia is het land gebruikt voor het houden van vee en is de grond sterk verdroogd. Daardoor was het leefgebied van veel bijzondere dier- en plantensoorten vrijwel verdwenen.

Het Groninger Landschap beoogt de verloren natuurwaarden te herstellen en de geïsoleerde leefgebieden van de overgebleven dieren- en plantenpopulaties met elkaar te verbinden. De bedoeling is dat er over enkele jaren, net als vroeger, een afwisselend laagveenlandschap ontstaat van open water, riet en ruigte en natte moerashooilanden. Precies wat veel kenmerkende laagveensoorten nodig hebben. - Reportage met Alex Vissering over de Harener Wildernis, waarin hij over verleden, heden en beoogde toekomst van het gebied vertelt.

In 2017 is Het Groninger Landschap gestart met het herstel van 5 tot 6 ha laagveenmoeras in dit gebied. Het gaat om het creëren van omstandigheden die veengroei mogelijk maken. Dit soort veenvormende moerassen waren typisch voor Nederland voordat met molens en gemalen het land droog is gepompt. Ze zijn buitengewoon rijk aan soorten, zowel qua planten als dieren. De diversiteit van dit soort ‘wetlands’ is volgens Het Gronings Landschap zelfs vergelijkbaar met die van het tropisch regenwoud.

De provincie Groningen ondersteunt het Groninger Landschap bij het herstel en bij het vergroten van de biodiversiteit in de Harener Wildernis. De provincie heeft in 2019 €100.000 subsidie bijgedragen voor plagwerkzaamheden in het natuurgebied. Op de percelen die - zoals hierboven beschreven - in 2009 en 2017 zijn heringericht, herstelt de vegetatie zich goed. Van augustus-december 2019 is de volgende fase uitgevoerd: het herstel van zo'n 5 hectare aan graslanden. Bij de herstelwerkzaamheden heeft een kraan de bovenste laag (circa 20 centimeter) afgegraven. De vrijgekomen grond heeft een herbestemming in hetzelfde gebied gekregen, bijvoorbeeld als kade of beheerpad. Maaisel uit nabijgelegen gebied is vervolgens over het afgegraven deel uitgestrooid, zodat planten eerder aanslaan.

Met het plaggen en graven creëren worden omstandigheden gecreëerd waarin laagveenvegetaties zich goed kunnen ontwikkelen. 'Groninger soorten', zeldzame plant- en diersoorten waar de provincie zich extra verantwoordelijk voor voelt, voelen zich daar thuis. Onder andere de waterspitsmuis, poelkikker, heikikker en noordse zegge profiteren van het project. Bovendien neemt de uitstoot van CO2 af. Als veen droog blijft staan, zoals voorheen het geval was, dan verbrandt het en ontsnapt CO2 in de lucht. De subsidie van € 100.000 is afkomstig uit het Budget Biodiversiteit, omdat het project van het Groninger Landschap bijdraagt aan de doelstellingen: verbetering van het Natuurnetwerk Nederland in de provincie Groningen en verbetering van de situatie voor 'Groninger soorten'. (bron: Provincie Groningen, 16-4-2019)

- In de voormalige gemeente Haren zijn veel hagen en houtwallen aanwezig. Deze kleine landschapselementen zijn erg kenmerkend voor het buitengebied. In 2006 is door Landschapsbeheer Groningen een inventarisatie naar hagen en houtwallen uitgevoerd. Uit deze inventarisatie blijkt dat van de circa 70 kilometer aan houtwal die hier rond 1850 voorkwam, in 2006 nog maar 1/3 aanwezig was. Om het landschap te behouden en te versterken, is het project 'Herstel kleine landschapselementen' in het leven geroepen. In dit project is het mogelijk voor particulieren om kosteloos een haag of houtwal te herstellen of aan te leggen.

Doelstelling van het project is het herstellen van 1300 meter bestaande en 2000 meter nieuw aan te leggen houtwal. Ook moet er 300 meter meidoornhaag worden hersteld en 1000 meter opnieuw aangelegd. Naast de 'groene' landschapselementen zijn ook de 'natte' elementen kenmerkend in het landschap, zoals poelen, dobben en petgaten. Deze elementen hebben een belangrijke cultuurhistorische en natuurwaarde. Ze zijn een belangrijk leefgebied voor verschillende planten en dieren. Met het project 'Herstel van natte landschapselementen' wilde de toenmalige gemeente de poelen, dobben en petgaten op particuliere terreinen in het buitengebied herstellen en ook aanleggen.

- In 1999 is het Landinrichtingsplan Haren vastgesteld. De belangrijkste doelen van het plan zijn verbetering van de landbouw en de aanleg van natuurgebieden. Om dit mogelijk te maken was het nodig dat zowel boeren als particulieren hun grond ruilden. Het herinrichtingsgebied beslaat het gehele ca. 3.800 hectare grote buitengebied van de - sinds 2019 voormalige - gemeente. Door gronden te ruilen is het aantal percelen tot bijna de helft teruggebracht: van 3517 naar 1855. Bijna 28% van de totale grond is van eigenaar verwisseld. Dankzij de grondruil hebben de agrariërs hun land nu dichter bij de boerderij. Hierdoor kunnen zij efficiënter werken. Ook is grond vrijgekomen voor de aanleg van natuurgebieden. De bereikbaarheid en waterhuishouding in het gebied zijn verbeterd. Voor recreanten zijn fiets- en wandelpaden aangelegd. (bron: DLG, 23-11-2012)

- Waterschap Hunze en Aa’s heeft in 2018 het initiatief genomen om in gesprek te gaan met provincie en grondgebruikers over de functie van het gebied Oosterland bij Haren (W van de A28, Z van buurtschap Hoornsedijk): natuur of landbouw. In dit gebied is al langere tijd discussie over het waterpeil. Er is sprake van verschillende belangen: de landbouw heeft belang bij een lager waterpeil, de natuur bij een hoger waterpeil. Met alle betrokken partijen wordt overlegd om tot een oplossing te komen.

- Landgoed de Oude Mikkelhorst in Haren is rond 1640 ontstaan. Landschapsbeheer Groningen heeft in 2021 onderhoud gepleegd aan de singel, oude landschapselementen zijn hersteld en er zijn nieuwe planten bijgekomen.

Links

- Algemeen: - Ca. 150 columns over actualiteiten in Haren van de afgelopen jaren, door weblogger en Harenaar Holly Moors.

- Belangenorganisaties: - "Dorpsfonds Haren is een ondernemersfonds. Het is in 2015 opgericht op verzoek van veel partijen in de gemeente. De gemeente heeft toen besloten de OZB op niet-woningen een stukje te verhogen en dit geld apart te zetten voor het Dorpsfonds. Sindsdien zijn er al veel mooie zaken gerealiseerd. Zo zijn diverse Harense evenementen ondersteund en is de gemeente aangesloten bij Geopark De Hondsrug, wat extra toeristen oplevert. Het Dorpsfonds investeert ook in de (groene) aankleding van het dorp: grote groenbakken op het Raadhuisplein, vele bomen in bakken, aanduidingen van het winkel-Rondje met zitbankjes en gratis wifi, en hangende bloemenbaskets. Ook wordt gewerkt aan de marketing van de sinds 2019 voormalige gemeente. Door de verlenging van het convenant in december 2018 (in dit geval met de gemeente Groningen) met 2 jaar kan het Dorpsfonds hiermee doorgaan en de dorpskernen ook vanaf 2019 blijven ondersteunen."

- "Bewonersvereniging Meer Buren is een vereniging van huiseigenaren en bewoners in omgeving Paterswoldsemeer en Hoornsemweer. De vereniging is in 2006 opgericht met als voornaamste doelen: behoud en bevordering van de kwaliteit van onze woon- en leefomgeving; belang van omwonenden ten aanzien van planvorming, R/O ontwikkelingen; belang van omwonenden ten aanzien van de openbare orde; professionele vertegenwoordiging vanuit de vereniging naar de overheid."

- Jeugd en jongeren: - De 4 Scoutinggroepen in Haren hebben hun thuisbasis in buurtschap Hoornsedijk en worden daarom aldaar beschreven.

- Muziek: - Nova Zembla is een koor van mensen die allemaal met kanker te maken hebben. Als patiënt, familielid of nabestaande. Nova Zembla is geen muziektherapie en ook geen praatgroep. Hun doel is gewoon lekker samen zingen. Maar in Nova Zembla kijkt niemand je vreemd aan als je kaal bent door een chemokuur, als je je uitgeput voelt of als je een keer in tranen bent. Zij vinden het geweldig om samen te zingen. Daarnaast vinden ze het ook leuk om af en toe op te treden. De optredens vinden plaats bij gelegenheden die met ziekte te maken hebben. Bijvoorbeeld patiëntenmarkten, studiedagen, sponsoracties, open dagen van zorginstellingen etc.

- Zorg en welzijn: - "Aan de rand van Haren, grenzend aan een prachtig natuurgebied, ligt Ecologische Zorgboerderij De Mikkelhorst. Hier werken mensen met een beperking of een specifieke hulpvraag, op een veilige werkplek. De werkzaamheden en het werktempo zijn afgestemd op ieders mogelijkheden. Door de grote variatie aan werkplekken kan een ieder tot zijn recht komen. De samenwerking tussen mensen met verschillende beperkingen biedt kansen om elkaars mogelijkheden en kwaliteiten te stimuleren. Wij bieden daarbij ondersteunende begeleiding.

Het is het een prachtige plek om te bezoeken of te werken. Er is een kinderboerderij, tuinderij, theeschenkerij, houtkloverij en een winkel voor streekprodukten. Tijdens openingsuren is het terrein vrij toegankelijk. Onze speeltoestellen, het pand, de dieren en het personeel brengen wel kosten met zich mee. Dat is de reden waarom wij sinds 2019 groepen verplichten om minimaal 1 consumptie per kind af te nemen. Dit kan een ijsje of een glas limonade zijn. Mocht je met een groep geen consumpties willen afnemen, dan vragen wij een entreeprijs van €1,50 per kind. De Mikkelhorst streeft als ecologische zorgboerderij naar harmonie met natuur en omgeving. Zo verkopen we in onze winkel producten uit eigen tuin en eigen streek, en produceren we energie middels zonnepanelen op het dak van ons gebouw." - Nieuws van Zorgboerderij De Mikkelhorst op Facebook.

- "Zorgboerderij 't Swieneparredies in Haren is een paradijselijk oord voor cliënten, bezoekers en... varkens. De varkens hebben er een heerlijk leven, de zorgcliënten vinden er een zinvolle dagbesteding, en de bezoekers zijn niet alleen welkom om naar de varkens te kíjken, maar ook om ze aan te halen en te knuffelen. Dat is precies wat oprichter Violette Sanders wilde: de mensen laten ervaren dat varkens níét vies, vadsig en eng zijn, maar sociaal, intelligent, trouw en vriendelijk!

't Swieneparredies bevond zich tot eind 2018 in Nieuw Scheemda. In 2005 overleed oprichter Violette. Toen in 2012 ook haar partner Jan overleed, moest er een manier worden gevonden om 't Swieneparredies te laten voortbestaan. Overname bleek niet haalbaar, en dus besloot zoon Milan het stokje over te nemen. Om dat mogelijk te maken, moest de boerderij verkocht worden. Het duurde jaren voor er gegadigden waren, maar in 2017 was het ineens zover. Gelukkig bleek er een samenwerking mogelijk met zorgboerderij De Mikkelhorst in Haren, waar ze sinds december 2018 buren van zijn. Dankzij de inzet en steun van vrijwilligers, bedrijven, stichtingen en fondsen is er in recordtijd een nederzetting gerealiseerd naast De Mikkelhorst. Met alle geduld zijn de varkens naar de locatie overgebracht (onder de link vind je daar een mooie video van). Er is geen bezoekerscentrum, maar er zijn doordeweeks altijd vrijwilligers om de varkens te verzorgen. Wie wil komen kijken, is welkom!" (bron: Varkens in Nood) - Nieuws van Zorgboerderij 't Swieneparredies op Facebook.

- Openbaar vervoer: - "‘Station Haren verbindt’ is een project dat ProRail in 2018 en 2019 samen met de gemeente, de regio Groningen-Assen, provincie Groningen, het Rijk en NS heeft uitgevoerd. Hoogtepunt is de nieuwe tunnel. Maar het hele stationsgebied is gemoderniseerd. Er is een nieuw P+R terrein in gebruik genomen. Daarnaast zijn er meer fietsenstallingen gerealiseerd, heeft de omgeving een facelift gekregen en het station heeft een veilige toegang gekregen, een aangenamere wachtruimte en twee liften. De nieuwe tunnel is een investering in de eenheid van het dorp en daarmee van grote betekenis. Alle fietsers gaan er flink op vooruit, maar vooral schoolgaande jeugd. Zij hoeven niet meer over de drukke kruising. Het centrum en de scholen bij het station zijn nu beter bereikbaar.

Hetzelfde geldt voor de verschillende woonwijken. De tunnel is voor een deel open, wat een veilig en ruimtelijk gevoel geeft. De tunnel maakt ook een veilige toegang tot het station mogelijk. In de entree van de tunnel zijn twee liften aangelegd en trappen naar de twee perrons van het station. Met nieuwe bankjes en een opknapbeurt van het gebouwtje op het perron is het wachten aangenamer gemaakt. Reizigers maken gebruik van de onderdoorgang om op het perron te komen. De onderdoorgang doet ook dienst als verbinding tussen het oostelijke en het westelijke deel van Haren." (bron: ProRail) "Op 22 november 2019 hebben gemeente Groningen en ProRail de fiets- en voetgangerstunnel bij het station feestelijk geopend, door de onthulling van het naambord: Bradetunnel. ProRail regiodirecteur Dorothé Wennekendonk: ‘Voor Haren en voor het treinverkeer is de Bradetunnel een grote aanwinst: de veiligheid op weg en spoor is hiermee substantieel vergroot.’

De Bradetunnel is vernoemd naar ingenieur Willem Christiaan Brade. Hij staat bekend als een van de eerste spoorwegexperts in Nederland. Zo was hij mede verantwoordelijk voor de bouw van de eerste nationale spoorverbinding. Brade kwam uit het nabijgelegen Noordlaren (sinds 2019 eveneens gemeente Groningen); het is een passend eerbetoon dat zijn naam nu verbonden is aan de nieuwe tunnel. Er is nu een mooie fiets- en voetgangerstunnel waar eerst een met bomen en bellen bewaakt stationsoverpad lag. Voor ProRail heeft het opheffen van overwegen topprioriteit. Wennekendonk: ‘De beste overweg is een opgeheven overweg en dat is nu in Haren ook weer gelukt. Ongelukken worden hiermee vrijwel uitgesloten.’" (bron: ProRail)

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Haren Eshof deel 1, - idem Eshof deel 2, - idem Harenerhof en - idem Kerkstraat.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)