Feanwâlden

Plaats
Dorp
Dantumadiel
Fryslân

feanwalden_collage.jpg

Feanwâlden, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Feanwâlden, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

feanwalden_1.jpg

De Schierstins in Feanwâlden

De Schierstins in Feanwâlden

feanwalden_2.jpg

De Hervormde kerk van Feanwâlden

De Hervormde kerk van Feanwâlden

feanwalden_schierstins_2.jpg

Feanwâlden, stinzenflora rond de Schierstins

Feanwâlden, stinzenflora rond de Schierstins

Feanwâlden

Terug naar boven

Status

- Feanwâlden is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Dantumadiel.

- Onder het dorp Feanwâlden valt, qua postcode, ook het noordelijke deel van het ZW gelegen dorp Feanwâldsterwâl (het zuidelijke deel valt postaal grotendeels onder het dorp Hurdegaryp, deels onder het dorp Noardburgum, beide gemeente Tytsjerksteradiel).

- Onder het dorp Feanwâlden valt ook een deel van de buurtschap Kûkherne.

Terug naar boven

Naam

In het Nederlands
Veenwouden. Overigens is de plaatsnaam officieel Friestalig. Maar in de praktijk wordt de Nederlandstalige naam ook nog steeds veel gebruikt.

Oudere vermeldingen
1439 mynen faen vp da Walda, 1439 Sunte Johannis walde, 1450 Sunte Johanneswald, 1542 Feenwalde, 1573 Veenwolden, 1664 Veenwolde, 1786 Veenwoude of Feenwoude.

Naamsverklaring
Rond 1500 werd Sint Johanniswald verenigd met Eslawoud (1450 in Essalawald, nog 1623 Iselwolde) en zo ontstond het meervoud wouden (van wold 'moerasbos, zompig bos'). De grond bestaat uit veen.(1)

Terug naar boven

Ligging

Feanwâlden ligt NO van Leeuwarden, N van Burgum.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Feanwâlden 100 huizen met 621 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.400 huizen met ca. 3.500 inwoners (dit is inclusief de aantallen voor het Feanwâldsterwâlster deel dat - zoals onder Status geschetst - voor de postadressen ook onder het dorp valt, met ca. 25 huizen en ca. 65 inwoners).

Terug naar boven

Geschiedenis

- Geschiedenis van Feanwâlden.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "Loon- en aannemersbedrijf De Samenwerking uit Elsloo is in april 2020 gestart met de uitvoering van het project Kansen in Kernen Feanwâlden. In de loop van 2020 stopt de extra sneltrein van Groningen–Leeuwarden in het dorp. Het stationsgebied moet dan klaar zijn. Er komen extra parkeervoorzieningen voor zowel de auto als de fiets. Het stationsgebied komt in verbinding te staan met het dorp, omdat de oude provinciale weg verdwijnt. Hiervoor in de plaats wordt een park met een waterrijke zone aangelegd. “We gaan ervan uit dat De Samenwerking zijn naam eer aandoet, door goed samen te werken met ons als opdrachtgever, lokale ondernemers, maar ook met de inwoners en de andere betrokken partijen. Het wordt een prachtig park en transferium. Hiermee zetten we het dorp als openbaar vervoers-knooppunt op de kaart”, aldus wethouder Kees Wielstra.

De aanleg van het transferium en park is onderdeel van het project Kansen in Kernen (KiK). De provincie Fryslân en de gemeenten Dantumadiel en Tytsjerksteradiel verbeteren daarmee de leefbaarheid in de dorpen Damwâld, De Falom, Feanwâlden, Hurdegaryp, Burgum en Garyp." (bron: gemeente Dantumadiel, 4-3-2020) Nu de nieuwe Centrale As in gebruik is, de provinciale weg die om deze dorpskernen heen is gelegd, terwijl hij er voorheen dóórheen liep, komt er veel minder doorgaand verkeer door deze dorpen. Dat geeft de gelegenheid de dorpskernen her in te richten en aantrekkelijker te maken, meer gericht op verblijf in plaats van op het doorgaande verkeer. - Volg hier de actuele ontwikkelingen rond dit project op Facebook.

- Dorpsvisie Feanwâlden.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Feanwâlden heeft 4 rijksmonumenten.

- Kerk van de Protestantse Gemeente Feanwâlden-Feanwâldsterwâl.

- De Schierstins in Feanwâlden is de feitelijke naamgever van het begrip 'stinzenflora'. Onderzoeker J. Botke is de eerste die de term stinzenplanten in de jaren dertig van de vorige eeuw op schrift heeft gesteld. De Schierstins is de enig overgebleven middeleeuwse torenstins in Friesland. Het stamt uit de vijftiende eeuw, maar later zijn diverse aanbouwen gerealiseerd om de toren voor bewoning geschikt te maken. Het historische bouwwerk is meermalen gerestaureerd en tegenwoordig in gebruik als museum en cultureel centrum. Rond de Schierstins is de stinzentuin opgeknapt. In het voorjaar komen daar weer veel soorten in bloei, zoals winterakoniet, sneeuwklokje, lenteklokje, voorjaarshelmbloem, holwortel, boerenkrokus, gele anemoon, narcis, gevlekt longkruid, bostulp, Haarlems klokkenspel, knikkende vogelmelk, Italiaanse aronskelk, adderwortel, daslook, gevlekte aronskelk, gewone vogelmelk en bosgeelster.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- "Stichting Mei Elkoar Ien is opgericht in 1979. Het doel van de stichting is het organiseren van activiteiten ter vergroting van de leefbaarheid van Feanwâlden, Feanwâldsterwâl e.o. Jaarlijks terugkerende activiteiten zijn o.a. de KuierKlaverTocht, Viswedstrijd, de Rommelmarkt, Spokentocht, intocht Sinterklaas. En eens in de 2 jaar organiseren we de Feestwike. Dit alles wordt mogelijk gemaakt door donateurs en bedrijfsdonateurs. En natuurlijk niet te vergeten de vele vrijwilligers."

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "Er wonen meer dan 40 verschillende soorten dieren bij ons in het dierenpark van Sanjes Safari in Feanwâlden. Dat hoor je, zie je én voel je. De meeste dieren kun je van héél dichtbij bekijken en soms zelfs aanraken. Niet alleen de boerderijdieren, maar ook de ‘wilde’ dieren: de kameel, neusberen, Lori’s, loopvogels en de Wallaby. Durf jij de Lori’s een druifje te geven? Kom bij ons het beest uithangen en beleef het zelf! In onze dierentuin is het een echte beestenboel. Vogels, paarden, stokstaartjes, geitjes, neusberen... ze zijn overal om je heen. Zie je hoe het stokstaartje een kuil graaft? En hoor je hoe de papegaaien druk met elkaar aan het praten zijn? De kameel loopt rustig nog een rondje, die trekt zich niets aan van al dat kabaal. Als je wilt mag je hem aaien, dat vindt hij hartstikke fijn. Door het park heen zijn informatieborden en dierenweetjes verspreid en zo kom je langs alle dieren. Je ziet bijvoorbeeld het kleinste schaap ter wereld, en ontdekt hoe klein je zelf bent door naast een kameel te staan. Misschien kun je wel net zo ver springen als de Wallaby! Een bezoek aan het dierenpark is dus behalve leuk ook nog eens leerzaam.

Het indoor speelparadijs van Sanjes Safari is een echte beleving voor kinderen van alle leeftijden. Ook aan de kleintjes is gedacht. Kinderen tot en met 4 jaar hebben hun eigen speelwereld met een ballenbak, zitzakjes en loopfietsen. Of ze kunnen heerlijk met de zachte blokken spelen in de softplayhoek. Ouders en grootouders kunnen met gemak een oogje in het zeil houden, want aan zitplaatsen is geen gebrek. Dus (groot)ouders en kinderen, kom langs en ontdek het samen! Van klimmen en klauteren tot springen en glijden: ontdek en beleef alle attracties in het outdoor speelpark en je verveelt je geen seconde. Vergeet niet om ook een rondje door het grootste verkeerspark van Friesland te crossen. Zwaai vanaf het water of vanuit de lucht naar je (groot)ouders of rijd mét toestemming in de brandweerauto door het rode licht. Sanjes Safari in Feanwâlden is het leukste dagje uit voor jong en oud!"

- "Natuurmuseum Bruinenberg is een museum met een rijke historie. In 1951 richtte de heer A, Bruinenberg, opmaker van vee uit Dokkum, samen met de heer J. Hoekstra, brugwachter uit Raard, het museum op in de vorm van een vereniging. De familie Bruinenberg had al een lange geschiedenis van opvang van vogels thuis in de keuken. Daarnaast heeft hij ook mede de vogelwacht van Dokkum opgericht. Na verschillende verhuizingen zit het museum na meer dan 60 jaar in Dokkum te zijn gehuisvest sinds 2012 in Feanwâlden bij SanjesZoo in. Het museum laat zich inspireren door de unieke omgeving. Het dorp is omgeven door prachtige gebieden. Het Lauwersmeergebied, de Wouden en het wad liggen op steenworp afstand. De natuur in eigen omgeving opnieuw laten ontdekken of het met andere ogen laten bekijken is het doel. Het museum verzorgt voor de jeugd en scholen verschillende activiteiten. Zoals braakballen pluizen, natuurwandelingen, natuurlessen, doedagen, wedstrijden en nog veel meer. Actief, leerzaam en leuk. Dat zijn de sleutelwoorden van Natuurmuseum Bruinenberg. Kom het ontdekken!" Zie ook deze videoreportage over Natuurmuseum Bruinenberg.

- Natuur- en recreatiegebied It Bûtenfjild ligt NW van Feanwâlden. Het ca. 300 hectare grote gebied maakt deel uit van de Friese Ecologische Hoofdstructuur (EHS). In 2010 is de Gebiedsontwikkeling Bûtenfjild uitgevoerd. Het behelsde met name het inrichten van het 120 ha grote gebied `Over de Wiel' als natuurgebied. Met name het feit dat de natuurontwikkeling plaatsvindt op grond van particulieren en de grote oppervlakte waar het over gaat, maken het project bijzonder. Het eigendom van de natuurgronden is grotendeels in handen van particulieren en voor een klein deel van It Fryske Gea.

Het merendeel van het werk bestond uit grondwerk ten behoeve van de inrichting van circa 45 hectare water en moeras en circa 75 hectare half natuurlijk grasland. De vrijgekomen grond is gebruikt voor de aanleg en het herstel van ruim 6,5 kilometer kade. Een deel van het gebied kan in de toekomst tevens gebruikt worden voor noodopvang van water. Verder zijn er recreatieve voorzieningen aangelegd, zoals een parkeerplaats en een vissteiger. Het nieuwe water krijgt een natuurbestemming, maar kan ook mede gebruikt worden voor kleine waterrecreatie. Dankzij Over de Wiel is er een betere verbinding ontstaan tussen de natuurgebieden Sippenfennen en De Houtwiel. Pagina over It Bûtenfjild op de site van It Fryske Gea. Filmpje van kanotocht door het Bûtenfjild. Filmpje van boottocht door het Bûtenfjild II.

- In mei 2018 heeft de Moeraswerkgroep van de KNNV natuurgebied De Houtwiel N van Feanwâlden bezocht. Zij doen daar als volgt verslag van: "Ook hier geldt dat het gebied profiteerd van vernatting. Op enkele plaatsen veel krabbescheer en ook de groene glazenmaker. Kwel is er nauwelijks, dus het gaat vooral om het vasthouden van het hemelwater. Het gebied wordt begraasd door een aantal schapen en enkele heckrunderen. Ondanks de nu al vrij lange droge periode was het gebied te nat om er dwars doorheen te gaan. Daarom hebben we ons beperkt tot een rondgang langs de beheerkades. Opvallend is de goede waterkwaliteit, met hier veel wateraardbei. Maar ook kroosmos, en vrij zeldzame soort van schoon en matig voedselrijk water. Een gegeven dat we ook tegenkomen bij de sieralgen. Een ander voorbeeld is spaanse ruiter: hier nog nauwelijks in bloei in dit jaargetijde. Een andere aardige waarneming was moeraslathyrus, ook een vrijzeldzame soort van de Rode Lijst. Om het beeld compleet te maken, kan gemeld worden dat ook het aantal orchideeën toeneemt. Marien van Westen heeft voor ons het gebied op verschillende plaatsen bemonsterd op sieralgen." Onder de link vind je zijn rapportage daarvan.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Feanwâlden (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Belangenorganisatie: - Dorpsbelang Feanwâlden / Feanwâldsterwâl e.o. behartigt de belangen van de beide dorpen en hun inwoners. Dorpsbelangen is de schakel tussen de inwoners en de overheid zoals gemeente, provincie en waterschap. "Waarover praten wij met de overheid?: voorzieningen en dienstverlening; bestemmingsplannen; infrastructuur; verkeersbeleid en veiligheid; sport en recreatie; landschap en beheer; water en milieubeheer; historische en culturele zaken; onderwijs en opvang. Verder werken wij samen met de gemeente en diverse Feanwâldster verenigingen hard aan het project 'Feanwâlden Foarút'. Onder dit project vielen en vallen: reconstructie Haadstrjitte / Koemarkt; revitalisering industrieterrein De Swette; Bestemmingsplan De Bosk (Plan Oost); het Doarpshûs; Transferium; Kansen in Kernen: herinrichting Suderwei en stationsgebied; privatisering van de sportvoorzieningen."

- Sport: - "Tennis Feriening TF Feanwâlden kan met trots zeggen dat zij een van de mooiste tennisparken van de regio heeft. De 4 buitenbanen maken deel uit van Sanjes Sportpark. Het complex bestaat verder uit een hal met 3 indoor tapijtbanen, een sportcafé en is uiteraard voorzien van goede voorzieningen (kleed- en doucheruimten, toiletten). Onze vereniging heeft de beschikking over 4 verlichte french-court banen. French-court is vergelijkbaar met gravelbanen maar heeft een aantal belangrijke voordelen. De banen zijn bijna altijd bespeelbaar en door dit type banen met licht verende ondergrond worden de gewrichten ontzien. De banen worden op vaste tijden automatisch besproeid. Bij onze vereniging kunnen tennislessen worden gevolgd, deze lessen worden verzorgd door Tennisschool GRIP. Het tennispark is mooi aangekleed met o.a. een mooi zonnig terras. Het ligt te midden van het groen in het coulisselandschap van de Friese Wâlden."

- Zorg: - "Talma Hûs in Feanwâlden is een verpleegcentrum van zorginstelling Elkander waar mensen met bijvoorbeeld dementie veilig kunnen wonen. Bewoners kunnen veilig wandelen in de binnentuin, maar door de vorm van het gebouw kan er ook binnen het huis een rondje gewandeld worden. Talma Hûs biedt veiligheid met een open karakter. Zo zijn ook omwonenden welkom bij de activiteiten in het dagcentrum. Met elke bewoner wordt een levensboek gemaakt. Hierdoor leren wij onze bewoners goed kennen en kunnen activiteiten worden afgestemd op ieders wensen. Wat altijd belangrijk is geweest in iemand leven, proberen we zoveel mogelijk te behouden. Een mooi voorbeeld zijn de schilderijen van een bewoner in de hal. Ook is het mogelijk een huisdier mee te nemen. Voor een gezellige dagbesteding is er vanalles te doen in Talma Hûs. Ook is er een Brûn Café met een biljart en komt de viskar langs. Buiten is een dierenweide die gerund wordt door vrijwilligers. Een keer in de twee weken is er een peuterochtend bij de peuterspeelzaal die in ons gebouw gevestigd is."

- "Zorgboerderij SanjesZoo in Feanwâlden is een rustige en veilige plek waar de deelnemers kunnen genieten van een zinvolle dagbesteding zonder werkdruk. Dagbesteding is mogelijk van maandag tot en met zaterdag, van 9:00 tot 16:00 uur. Door de omvang van het park en de grote diversiteit aan diersoorten biedt SanjesZoo een grote verscheidenheid aan activiteiten tijdens de dagbesteding en is het mogelijk om aan te sluiten op niveau en te blijven uitdagen. Zowel binnen als buiten zijn er activiteiten op gebied van: dierverzorging; tuin- en parkonderhoud; natuureducatie; huishoudelijke werkzaamheden; creatief bezig zijn. Voor de invullling van de activiteiten en werkzaamheden tijdens de dagbesteding houden we altijd rekening met de behoeften, wensen en mogelijkheden van de deelnemers."

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Feanwâlden alg. en - idem Kerk.

Reactie toevoegen