Egelshoek

Plaats
Buurtschap
Hilversum De Bilt
't Gooi Utrechtse Heuvelrug
UtrechtNoord-Holland

Egelshoek.jpg

Collage van de buurtschap Egelshoek

Collage van de buurtschap Egelshoek

Egelshoek grens op kaart.jpg

Grensgeval Egelshoek op de kaart: in het N de weg Egelshoek in Noord-Holland, in het Z de wegen Kanaaldijk en Graaf Floris V weg in Utrecht. De rode F is de plek waar de grensgevalfoto van hieronder is gemaakt.

Grensgeval Egelshoek op de kaart: in het N de weg Egelshoek in Noord-Holland, in het Z de wegen Kanaaldijk en Graaf Floris V weg in Utrecht. De rode F is de plek waar de grensgevalfoto van hieronder is gemaakt.

Egelshoek links UT rechts NH.jpg

Grensgeval Egelshoek: het pand links valt onder het dorp Hollandsche Rading, gemeente De Bilt, provincie Utrecht, het pand rechts valt onder Hilversum, provincie Noord-Holland.

Grensgeval Egelshoek: het pand links valt onder het dorp Hollandsche Rading, gemeente De Bilt, provincie Utrecht, het pand rechts valt onder Hilversum, provincie Noord-Holland.

Egelshoek

Terug naar boven

Status

- Egelshoek is een buurtschap in de provincie Noord-Holland, in de streek 't Gooi, en in de provincie Utrecht, in de streek Utrechtse Heuvelrug, deels gemeente Hilversum, deels gemeente De Bilt.

- De buurtschap Egelshoek valt, ook voor de postadressen, deels onder de plaats Hilversum, deels onder het dorp Hollandsche Rading.

- Egelshoek heeft in oktober 2012 een blauw plaatsnaambord* gekregen, bij de entree van het gerenoveerde woonwagenkamp. Kennelijk alleen voor dat wijkje bedoeld, en niet voor de buurtschap in bredere zin. Vreemd genoeg zie je dat bord niet als passant maar alleen als je het wijkje verlaat... Ook curieus is dat de naam cursief staat (volgens ons is dit het enige plaatsnaambord in ons land waarbij dit het geval is). Zie foto.
* Dus een op een bebouwde kom-bord lijkend bord, maar of het ook daadwerkelijk als zodanig bedoeld is, is ons niet bekend.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1867 Egelshoek.

Naamsverklaring
- Samenstelling van hoek 'uithoek, hoek' (zie Hoek), mogelijk naar de ligging in een bocht van het Tienhovens Kanaal, en een eerste lid waarin misschien de geslachtsnaam Egel schuilt. Men heeft ook gedacht aan een geslachtsnaam Hekel, daarbij wijzend op een 17e-eeuwse vermelding Hekelshoek, maar het is onzeker of dit onze plaats betreft. Gezien de -s- moet niet worden gedacht aan egel (Middelnederlands echel) 'bloedzuiger'.(1)

- De naam zou, volgens Historische Kring Albertus Perk, mogelijk te danken zijn aan Ekelshoek = Eikelshoek = hoek van de eikels, in verband met de nabijheid van het voormalige Eikenbos. Volgens Schönfeld in 'Veldnamen in Nederland', p. 90 noot 29, is de plaats genoemd naar het stekelvarken. Volgens overlevering in de familie van de eigenaren van de boerderij op huisnr. 6, zou alleen de hierbij behorende grond oorspronkelijk de naam Egelshoek gedragen hebben. De naam zou, volgens een Loosdrechts lokaal historicus, een verbastering zijn van ekelige (akelige) hoek, omdat hier Floris V gevangen zou zijn genomen (zie verder bij het hoofdstuk Geschiedenis, red.) en dit een diepe indruk zou hebben nagelaten. Bedoelde grond komt ongeveer overeen met de grond die met de naam Egels Hoek wordt aangeduid op de Nieuwe Kaart van Gooilandt van Reinier en Iosua Ottens (ca. 1740). Op deze kaart komt die naam overigens, in grotere letters, nogmaals voor.

Op de Kaart van Gooiland na de heideverdeling van 1843 is de bedoelde grond omlijnd; de aanduiding 'Egelshoek of Rood pannen huis' op die kaart schijnt geplaatst te zijn bij een gebouw, gelegen in de knik, aan de Noordhollandse kant van de provinciegrens. Wellicht heeft de naam iets te maken met die merkwaardige knik tussen de Leeuwenpalen (grenspalen) 21 en 22. De ruime inhoud die ook vroeger reeds aan de naam werd gegeven, blijkt bijvoorbeeld hieruit dat de brede strook weilanden ten zuidoosten van de Rading in Loosdrecht die vroeger eigendom van de kerk in Naarden was, werd aangeduid met 'de Kerkelanden in de Egelshoek', ter onderscheiding van de Kerkelanden waarop nu de woonwijk van die naam is verrezen. (bron: A.H. Meijer, Straatnamenboek van Hilversum: Hilversums historie vanuit de straatnaam, uitg. Verloren, 1988)

Terug naar boven

Ligging

- De buurtschap Egelshoek ligt ZO van vliegveld Hilversum, W van Hollandsche Rading, N van Westbroek (dat vanuit de buurtschap alleen per voet bereikbaar is), in de driehoek tussen de Noodweg en Utrechtseweg in het N en O, de Kanaaldijk en Graaf Floris V weg in het Z (= de grens met het dorp Hollandsche Rading, gemeente De Bilt, provincie Utrecht) en de weg Rading in het W (= de grens met het dorp Nieuw-Loosdrecht, gemeente Wijdemeren).

- De Weg op de Egelshoek loopt van de Noodweg naar de grens met de gemeente De Bilt (voorheen gem. Maartensdijk) en sluit aan op de in die gemeente gelegen Kanaaldijk / Graaf Floris V weg. Het woord 'op' in de naam moet in het huidige taalgebruik begrepen worden als 'naar'. Door de Duitse bezetter is voor militaire doeleinden het terrein in gebruik genomen waarop thans de Korporaal van Oudheusdenkazerne staat. Een stuk van ca. 600 meter van de toenmalige weg, gerekend vanuit de Noodweg, is toen op dat terrrein komen te liggen. De weg heeft een vervangend tracé gekregen en komt nu op een punt ca. 150 meter naar het westen op de Noodweg uit. Deze weg kreeg blijkens de 'Staat der wegen' vóór 1852 als Drift op de Egelshoek of 'vervolg van de Bosdrift' de functie van verbindingsweg. De aan de Weg op de Egelshoek gelegen panden worden in de postadressen met Egelshoek aangegeven. De huisnummering verloopt in omgekeerde richting. (bron: A.H. Meijer, Straatnamenboek van Hilversum: Hilversums historie vanuit de straatnaam, uitg. Verloren, 1988)

Bijzonder grensgeval
- De horizontaal lopende weg die hier de grens vormt tussen de gemeente Hilversum en de provincie Noord-Holland in het noorden, en de gemeente De Bilt (t/m 2000 gemeente Maartensdijk) en de provincie Utrecht in het zuiden, heet aan de noordkant (dus Noord-Hollandse kant) Egelshoek en aan de zuidkant (dus Utrechtse kant) Graaf Floris V Weg. De panden aan de Graaf Floris V weg vallen onder het dorp Hollandsche Rading. Dat geldt ook voor Bungalowpark De Egelshoek aan die weg. Overigens is de naam in de regio niet zozeer bekend vanwege de buurtschap, maar vooral vanwege 1) het hiervoor genoemde bungalowpark, 2) woonwagenkamp Egelshoek (zie verder bij Geschiedenis) en 3) snackbar De Egelshoek aan de Noodweg.

- Ook landschappelijk gezien zijn de Utrechtse en Noord-Hollandse zijde verschillend: aan de noordzijde van de Graaf Floris V weg de hoge gronden van 't Gooi, aan de zuidzijde de veengebieden van het Noorderpark. Cultuurhistorisch en ook kerkelijk behoren de Egelshoekers tot Hilversum (deels ook Loosdrecht) en de bewoners van de Graaf Floris V weg tot Westbroek (deze panden lagen vanouds namelijk in het uiterste noorden van de verticaal langgerekte gemeente Westbroek, die t/m 30-6-1957 heeft bestaan. Later zijn de panden voor de postadressen onder Hollandsche Rading komen te vallen, omdat ze daar dichter bij liggen).

Terug naar boven

Statistische gegevens

De buurtschap Egelshoek omvat ca. 35 woonhuizen, ca. 55 woonwagens, ca. 35 bedrijfsgebouwen en ca. 10 verblijfsaccommodaties, met ca. 230 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Graaf Floris V
In de geschiedenis is Egelshoek vooral bekend vanwege het feit dat graaf Floris V hier op 23 juni 1296 aangehouden zou zijn (waarna hij in de buurtschap Hakkelaarsbrug bij Muiderberg om het leven is gebracht). Volgens Jan-Willem Verkaaik in zijn boek 'De moord op graaf Floris V', is dit echter een hardnekkige legende die niet klopt: volgens hem duiden de bronnen erop dat de aanhouding aan 'de stadsweide' gebeurd is.

Vliegveld Hilversum
Eind jaren dertig is Vliegveld Hilversum aangelegd in het N van Egelshoek, in het kader van de zogeheten werkverschaffing in verband met de crisis en de grote werkloosheid die toen heerste. In 1939 is het door Defensie in gebruik genomen. Tegenwoordig heeft het vliegveld geen militaire functie meer, maar is het in gebruik voor zakelijke vluchten (zowel met eigen vervoer als taxiluchtvaart), les- en oefenvluchten, rondvluchten, (reclame)sleepvluchten, overheidsvluchten, valschermvluchten en privé- en recreatieve vluchten.

Korporaal van Oudheusden Kazerne
De Korporaal van Oudheusdenkazerne, gelegen direct O van het vliegveld, is in de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers gebouwd om als onderkomen te dienen voor de militairen die op het vliegveld Hilversum te werk waren gesteld. Bij de bouw is om maskering-redenen gekozen voor een bouwstijl zoals in de omgeving van de Loosdrechtse plassen gebruikelijk was: boerderijstijl en smalle wegen met veel bos. Voor de mobiliteit was er een tunnel gegraven van de kazerne naar het vliegveld. Na diverse functieveranderingen huisvest de kazerne sinds 1978 het Opleidingscentrum Militair Geneeskundige Diensten.

Woonwagenkamp
In 1936 is het woonwagenkamp van Hilversum vanuit elders in de gemeente hier naartoe verplaatst. Het ligt direct Z van het vliegveld. - Geschiedenis woonwagenkamp Egelshoek deel 1. - Geschiedenis woonwagenkamp deel 2. - Woonwagenkamp Egelshoek is recentelijk gerenoveerd en heringericht. - De herinrichting van het woonwagenkamp is in 2016 gereed gekomen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- In 1719 is de grens tussen Holland en Utrecht van Eemnes tot Loosdrecht voorzien van stenen grenspalen. Deze grenspalen staan er nog altijd, o.a. in Egelshoek (zie foto).

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Landgoed Einde Gooi heeft een oppervlakte van ca. 151 hectare en wordt beheerd door Natuurmonumenten. Het landgoed omvat voornamelijk bos (bosbouw) en grasland. Einde Gooi ligt in het uiterste zuiden van de gemeente Hilversum, ten noorden van de Graaf Floris V weg, op de grens met de provincie Utrecht (Hollandsche Rading), ten westen van de Utrechtseweg en rijksweg A 27, ten zuiden van de Noodweg (van Loosdrecht naar Hollandsche Rading), en ten oosten van het Tienhovense kanaal, vliegveld Hilversum en de buurtschap Egelshoek. Zoals de naam al suggereert, ligt het gebied (vanuit het noorden gezien) aan het einde van de streek 't Gooi; Z van het gebied ligt immers de provincie Utrecht.

Einde Gooi is vooral bekend door zijn ongekende rijkdom aan paddenstoelen, rijk vogelleven en de aanwezigheid van dassen en hazelwormen. Einde Gooi is lang de laatste plek geweest in het Gooi waar dassen een actieve burcht bezetten. Mede dankzij maatregelen van collega natuurbeheerders in de directe omgeving zoals het Goois Natuurreservaat en de aanleg van diverse dassentunnels onder wegen, spoorlijn en A27 is de populatie dassen vanuit deze plek hard gegroeid en worden ze weer in het hele Gooi en omgeving gezien. - Nadere informatie over landgoed Einde Gooi op de site van beheerder Natuurmonumenten.

Reactie toevoegen