Diepenheim

Plaats
Stad
Hof van Twente
Twente
Overijssel

gemeente_diepenheim_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Gemeente Diepenheim anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Diepenheim anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

diepenheim_havezate_huis_diepenheim.jpg

Diepenheim, havezate Huis Diepenheim

Diepenheim, havezate Huis Diepenheim

diepenheim_johanneskerk.jpg

Diepenheim, Hervormde (PKN) Johanneskerk

Diepenheim, Hervormde (PKN) Johanneskerk

diepenheim_begraafplaats.jpg

Diepenheim, begraafplaats bij de Johanneskerk

Diepenheim, begraafplaats bij de Johanneskerk

Diepenheim-MSD-20140615-311462.jpg

Diepenheim, Het Nijenhuis

Diepenheim, Het Nijenhuis

Diepenheim-MSD-20140615-311375.jpg

Diepenheim, prachtige bossen rond de stad

Diepenheim, prachtige bossen rond de stad

Diepenheim

Terug naar boven

Status

- Diepenheim is een stad in de provincie Overijssel, in de streek Twente, gemeente Hof van Twente. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2000. Met een oppervlakte van 2.658 hectare was het in die tijd de kleinste gemeente van Overijssel.

- Wapen van de voormalige gemeente Diepenheim.

- Onder de stad Diepenheim valt ook de buurtschap Markvelde.

Terug naar boven

Naam

In het Nedersaksisch
Deepn.

Koosnaam
Diepenheim is altijd de kleinste stad van Twente gebleven, vandaar haar koosnaam Stedeke, tevens de naam van een van de basisscholen in de stad.

Oudere vermeldingen
1105 falsum ca. 1150 kopie 1300 Dipenhem, 1134 Diepenheim, 1139 kopie 16e eeuw Deepnaham, 1145 kopie 2e helft 12e eeuw Difenhem, 1150 Depenhem, Depenham.

Naamsverklaring
Diep
geeft aan dat deze plaats laaggelegen is. Het tweede lid is óf het Oudnederlandse hem 'woonplaats' óf het Oudnederlandse ham 'hoek aangeslibd land, bocht'. In Diepen- heeft men ook de waternaam Diepena* willen zien.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

Diepenheim ligt ZW van Goor en grenst in het Z aan de provincie Gelderland (kern Gelselaar).

Terug naar boven

Statistische gegevens

- Volkstelling Diepenheim 1795.

- In 1840 heeft de gemeente Diepenheim 227 huizen met 1.389 inwoners, verdeeld in de gelijknamige stad 111/666 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen 't Karspel of Diepenheimer Karspel 41/245, Schipbeek 19/139, Old-Diepen 29/149 en Markvelde 27/190. Bij de opheffing van de gemeente in 2001 had zij 1.024 huizen met 2.754 inwoners. Tegenwoordig heeft de stad ca. 1.000 huizen met ca. 2.600 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Diepenheim wordt in de 12e eeuw voor het eerst vermeld. In 1224 wordt het een zelfstandige parochie (voorheen viel het onder de parochie Markelo). De plaats krijgt vóór 1379 stadsrechten van de heer van Diepenheim, maar details zijn daarvan niet meer te achterhalen omdat het oud-archief in 1597 door brand verloren is gegaan. De oorspronkelijk RK kerk wordt in de 17e eeuw protestants, omdat de bevolking na de Reformatie overwegend tot het protestantisme overgaat. De inwoners van de Diepenheimse buurtschap Markvelde blijven wél in meerderheid katholiek.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van deze stad, kun je terecht bij de volgende instanties, sites en literatuur:

- Historische Vereniging Old Deep'n is opgericht in 1994. De belangrijkste doelstelling is het doen van onderzoek naar en het verzamelen van gegevens betreffende de geschiedenis en de cultuurhistorie van de stad. In 1995 kon de vereniging de Bleekzaal in het Cultureel Centrum aan de Hagen huren. Tot mei 2014 was dat de werkruimte voor de leden, waar o.a. de elektronische beeldbank werd gevuld met foto’s en met indexen van krantenknipsels en waar historisch documentatiemateriaal in kasten werd gearchiveerd.

Dankzij het project Kunstwerk Diepenheim kreeg de vereniging de kans om een eigen ruimte in te richten in de Maalderij, dat deel uitmaakt van het nieuwe Cultuurcentrum Herberg de Pol. Alle documentatiemateriaal wordt nu op een overzichtelijke en toegankelijke manier gepresenteerd. Er is ruimte voor een grote voorraad bibliotheekboeken over de geschiedenis van Twente en uiteraard over het Stedeke. Er kan gewerkt worden aan een zestal tafels met vaste computers en laptops. Steeds meer bezoekers weten de weg naar de vereniging te vinden voor informatie over heden en verleden van het Stedeke. Openstelling Maalderij in Cultuurcentrum Herberg de Pol (Raadhuisstraat 8): iedere dinsdag- en donderdagmorgen van 9.00-12.00 uur en elke woensdagavond van 19.30-21.30 uur.

- Canon van Diepenheim.

- Geschiedenis van Diepenheim (even naar onderen scrollen tot je bij dit deel komt of zoeken met ctrl-F).

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Diepenheim heeft 108 rijksmonumenten.

- Diepenheim heeft 17 gemeentelijke monumenten.

- In het interieur van de Hervormde (PKN) Johanneskerk (Grotestraat 1) bevinden zich de herenbanken voor de eigenaren van de in deze omgeving gelegen havezaten, te weten Diepenheim, Nijenhuis, Westerflier (samen met Weldam) en Peckedam. De vijfde bank in de kerk is de zogeheten regeringsbank voor de stadsbestuurders. De zesde bank is de ouderlingenbank. Deze banken dateren uit de 17e en de 18e eeuw. De kansel dateert uit 1690. In de kerk bevinden zich nog enkele voorwerpen uit de oorspronkelijke rooms-katholieke kerk, zoals een kruis. De offerkist dateert uit de 15e eeuw. Het hoofdorgel is in 1892 gebouwd door G. van Druten. Het koororgel is in 1974 door W. Lenselink gebouwd als huisorgel. Sinds 1992 functioneert het orgel in deze kerk. - Site van de lokale Protestantse Gemeente.

- Het stadje is o.a. bekend om zijn landschap met kastelen en havezathen, met name Huis Diepenheim, Nijenhuis, Warmelo en Westerflier. Landgoed Weldam, ZO van de stad, valt onder de Markelose buurtschap Kerspel Goor.

- Watermolen Den Haller is vermoedelijk de oudste nog bestaande watermolen in Nederland. De molen op de Diepenheimse Molenbeek is een onderslagmolen die als korenmolen is ingericht. De oudst bekende vermelding van de molen dateert uit 1169. - Geschiedenis van de watermolens in het stedeke.

- "De (voor)geschiedenis van Oranjemuseum het Nieuwe Haghuis in Diepenheim gaat meer dan vier eeuwen terug in de tijd, om precies te zijn naar 1597. In dat jaar maakt Prins Maurits, zoon van Willem van Oranje en diens tweede vrouw Anna van Saksen, met een leger een veldtocht door Oost Gelderland en Twente tegen plaatsen, die tijdens De Opstand zijn bezet door Spaansgezinde troepen. Die Opstand zal later in onze vaderlandse geschiedenisboeken als de Tachtigjarige Oorlog worden aangeduid. Tijdens die tocht van het prinselijke leger zijn eerst de Oost Gelderse vestingstadjes Groenlo en Bredevoort veroverd, waarna de krijgsmacht noordwaarts is getrokken, met als doel de verovering van de Spaanse bolwerken Oldenzaal en Lingen. Voorafgaand aan de mars dwars door Twente heeft het Staatse leger een paar dagen op en rond de erve (Oude) Haghuis, door sloop in 1985 uit het beeld van de 'Haghoeshook' verdwenen, verbleven om op verhaal te komen en om zich voor te bereiden op de toekomstige, mogelijk zware, gevechten. De weg, waaraan het (Nieuwe) Haghuis ligt, is daarom later bij de straatnaamgeving Prinsendijk en het verlengde op grondgebied van de vroegere gemeente Markelo Mauritslaantje genoemd. In het kielzog van het prinselijke leger heeft toen ook de Reformatie grote delen van Twente 'veroverd'.

De aangehaalde gebeurtenissen hebben de toenmalige bewoners van het (Oude) Haghuis sterk beïnvloed. Ze zijn destijds niet alleen Oranjegezind geworden, maar ook op het 'nieuwe geloof' overgestapt, en dat is in de achterliggende eeuwen heen zo gebleven. In dat kader zijn, vooral nadat ons land in 1813 met Willem I een koninkrijk onder de Oranjes is geworden, op de erve allerlei artikelen over het Oranjehuis verzameld. Exponenten van die verzamelwoede zijn de huidige bewoners van boerderij het Nieuwe Haghuis. In de loop der tijd zijn bij wijze van spreken langzaam maar zeker de borden, tegels, bekers, lepeltjes, portretten, platen, schilderijen en wat dies meer zij hun hoeve uitgepuild.

De al wijdvertakte boom met het gevariëerde aanbod aan toeristische bezienswaardigheden en attracties in Diepenheim is daarom in 2006 uitgebreid met een nieuwe spruit met allure. Op het fraaie erf van het agrarische bedrijf Nieuwe Haghuis aan de Prinsendijk, dat in samenhang met de monumentale boerderij uit 1912 de aanblik van een landgoed vertoont, is Oranjemuseum het Nieuwe Haghuis gerealiseerd. Dit museum is, na paleis Het Loo te Apeldoorn en de musea in het Oranjestadje Buren en 's-Gravendeel, het vierde in zijn soort in Nederland. Het is zo dus niet alleen een primeur voor deze plattelandskern binnen de gemeente Hof van Twente, maar feitelijk voor de gehele noordoostelijke regio van ons land."

- Gevelstenen in Diepenheim.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- Stichting De Heerlijckheid heeft ten doel het Stedeke met een bijzondere programmering te positioneren als Stedeke voor Kunst & Cultuur, als een culturele thuishaven, broedplaats en attractie, waar traditie en experiment samenkomen. Terugkerende projecten zijn Heerlijck Licht, Heerlijck Zicht, Jongerentheatergroep Krang en de Heerlijcke Markt. Daarnaast is de Heerlijckheid nauw betrokken bij Werkplaats Diepenheim en Cultuurcentrum Herberg de Pol.

- "Kom ook eens naar 'Liedjes in de Herberg', elke 2e zondagmiddag van de maand in het sfeervol ingerichte café van cultuurcentrum Herberg de Pol in Diepenheim. Luisteren naar live muziek, gratis toegankelijk."

- Heerlijcke Markt Diepenheim (elke 1e zondag van de maand 12-17 uur) is een markt met creatieve producten en proeverijen van ambachtelijke producten. Maar vooral ook een markt die staat voor gezelligheid, een plaats om mensen te ontmoeten en die jong en ouder vertier biedt.

- Kunstvereniging Diepenheim richt zich op hedendaagse ruimtelijke kunst en kunst in de openbare ruimte. Per jaar organiseert zij o.a. 4 hoofdtentoonstellingen van telkens een andere kunstenaar, die soms worden aangevuld met werken op buitenlocaties.

- "Jannarok is het leukste gratis Hemelvaartsfestival van het noordelijk halfrond. Elk jaar met Hemelvaart dopen we het pittoreske centrum van Diepenheim om tot een muzikaal walhalla. Ooit begonnen als antwoord op alle saaie, commerciële braderieën die op Hemelvaartsdag plaatsvinden. Inmiddels het jaarlijkse shotje voor de muziek-, kunst- en cultuurjunks in de regio Hof van Twente en ver daarbuiten. Naast de verschillende bands die vanaf drie podia hun kunsten vertonen is er ook een randprogramma met kunst en cultuur. De bands verschillen van gelouterde namen uit binnen- en buitenland tot jong talent uit de regio, waarmee Jannarok een springplank is voor jong talent. De organisatie is in handen van een clubje enthousiaste vrijwilligers met een gemiddelde leeftijd van 20 jaar. Uniek! Om de laagdrempeligheid van Jannarok intact te houden is het festival, zelfs in tijden van zware crisis, helemaal gratis! Dit wordt mede mogelijk gemaakt door een groot scala aan lokale en regionale sponsoren. Waarvoor dank!"

- Ontdek de prachtige omgeving rondom Diepenheim tijdens de Midzomerfiets4daagse (eind juli). Elke dag wordt er een route uitgezet van 30 en 50 km in verschillende richtingen. De routes zijn bewegwijzerd. Dankzij de Diepenheimse middenstand word je elke dag getrakteerd en deelnemers die alle vier dagen meefietsen ontvangen een verrassend aandenken. Er is voldoende gratis parkeergelegenheid en ook de fiets kan kosteloos worden gestald.

- "In het weekend aansluitend op de Midzomerfiets4daagse is er Heimland, een nieuw driedaags evenement (in 2020 voor de 3e keer). Met het kleinste stadje van Overijssel als één groot podium. Voor buitentheater in de breedste zin: van locatietheater tot circus en dans. Elke voorstelling is geheel of op z’n minst gedeeltelijk in Diepenheim ontstaan en/of voorbereid. Met recht een huisgemaakt festival. Ook geschikt voor onervaren theaterbezoekers, want laagdrempelig, ongedwongen en interactief. In Heimland ben je eerder deelnemer dan toeschouwer. Het publiek trekt op met de makers. Dichter bij de makers kun je niet komen. Samen gaan ze op zoek naar het thuisgevoel, dat zich in Heimland overal en in allerlei gedaanten kan voordoen. Heimland roept geborgenheid en verlangen op. Je voelt je meteen thuis. Ook wanneer je geen theater gewend bent. En wie er wel pap van lust wil nooit meer weg."

- Op het Truckfestijn (weekend begin augustus, in 2020 voor de 11e keer) showen ca. 100 truckers hun glimmend opgepoetste trucks. Voor henzelf is het een weerzien en bijpraten met oude bekenden. Er is een competitie 'sterkste trucker' en 's avonds zijn er live artiesten en bands.

- Gardensongs (op een zondag half augustus, in 2020 voor de 4e keer) is een muziekfestival op diverse plekken in Diepenheim. Laat je verassen in de tuinen van inwoners en op openbare plekken.

- Schuttersfeest (laatste weekend van september). "De Diepenheimse Schutterij is opgericht in 1923 en telt ruim 1.100 leden. Vertier voor de bevolking, daarvoor zette de vereniging zich in. Hiermee kwamen de organisatie van een kermis en traditionele volksspelen tot stand. In vroeger tijden werd het Schuttersfeest altijd bij plaatselijke horecabedrijven gevierd. De Pol, Oudelaar en Roelofsen vormden tot 1980 het decor van de traditie die nog altijd voortduurt. Vanaf 1980 zijn de activiteiten uitgegroeid tot het Jeugdschuttersfeest en het driedaagse evenement in het laatste weekend van september. Alles vindt plaats in en rond de feesttent aan de Borculoseweg; van traditionele volksspelen voor leden tot een spetterend programma voor iedereen die wel van een feestje houdt."

- Gedurende ca. 10 dagen in oktober (in 2019 voor de 15e keer) is het Stedeke tijdens de manifestatie Kunstmoment een grote open tentoonstellingsruimte. Op bijzondere locaties tonen meer dan 100 professionele kunstenaars hun werk. Op plekken waar je het niet verwacht (oude schuren, bijzondere huizen, winkels, maar ook in galeries, bij kastelen en de bijzondere buitengebieden) is kunst van diverse disciplines te zien. Naast het kunstprogramma zijn er ook workshops en presentaties. Veel kunstenaars zijn aanwezig tijdens het evenement en geven een toelichting op hun werk. Kunstmoment Diepenheim is al sinds 2005 een begrip en trekt elk jaar weer vele duizenden bezoekers. Het evenement wordt georganiseerd door de vele kunstminnende vrijwilligers van Stichting Kunstmoment.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Geert Jan Bittink verzorgt stadswandelingen voor groepen. Er zijn ook wandelingen waar je als individu bij kunt aansluiten. Hij verzorgt desgewenst ook lezingen. Geboren en getogen in Diepenheim, is zijn betrokkenheid bij 't Stedeke niet verwonderlijk, ook omdat al vanaf begin 17e eeuw zijn voorouders hier hebben gewoond. Met de zoektocht naar de herkomst van zijn familie(naam) nam ook zijn belangstelling toe voor de rijke cultuurhistorische betekenis van het Stedeke en omgeving. Tijdens de wandelingen vertelt hij over de invloed vanuit het Bisdom Munster, over de Heerlijckheid, over de bewoners van de havezaten, het instituut van borgmannen, over de reformatie en turbulente tijden die achter ons liggen, kortom over meer dan 900 jaar geschiedenis van 't Stedeke. Geert Jan Bittink is graag je gastheer, je gids die zich maximaal inzet om de wandeling als onderdeel van een DagjeDiepenheim voor jou onvergetelijk te maken.

- De Schipbeek is voor het deel Z van Diepenheim in 2013 heringericht. Doel is om zowel wateroverlast als verdroging in de komende jaren te voorkomen. Tevens komt de herinrichting ten goede aan de leefomstandigheden van de flora en fauna.

- IVN afd. Diepenheim.

- Landgoed Warmelo (Borculoseweg) dateert uit de 14e eeuw. Het kasteel wordt omgeven door een park met een totale oppervlakte van 7 hectare. Via een gemarkeerde wandelroute maak je kennis met vier eeuwen tuinarchitectuur: 16e- en 17e-eeuwse Franse stijltuin met onder andere een rococovijver, beelden, een rozentuin en een vogeltuin; een in de 18e eeuw in Engelse stijl aangelegd pinetum, een berkenlaan, een sterrebos en vijverpartijen. Het Warmelo bezit een grote collectie azalea's, grote rododendrons, exotische planten en vele kuipplanten. Zie hier voor openingstijden en toegangsprijzen.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Diepenheim, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Fotoserie van Diepenheim van fotograaf Martin Stevens.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Diepenheim (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Nieuws: - Deeps Nieuws.

- Lokale links: - Diepenheim linkspagina.

- Onderwijs en kinderopvang: - Basisschool Stedeke. - Gastouderopvang Stedeke Kids.

- Jeugd en jongeren: - Jeugd- en Jongerenwerk Nooit Gedacht organiseert door het jaar heen allerlei activiteiten ter lering en vermaak voor jeugd van 3 t/m 14 jaar.

- Muziek: - Koninklijk Onderscheiden Harmonie Diepenheim is in 2000 Nederlands Kampioen geworden en hierna koninklijk onderscheiden. De vereniging is opgericht in 1901 en bestaat uit orkest, jeugdorkest, slagwerkgroep, majorettes, midirettes en minirettes. De Harmonie is actief tijdens optochten, concerten en serenades.

- Sport: - Voetbalvereniging VV Diepenheim is opgericht in 1929. De vereniging, met ca. 350 leden, heeft seniorenteams, jeugdteams en een damesteam. Bij de jeugd is er een samenwerking met EGVV uit het nabijgelegen Gelselaar. In de combinatie EGVV/Diepenheim spelen diverse juniorenteams (waarvan 1 meisjestram) en pupillenteams.

- Gymnastiekvereniging DGV.

- Veiligheid: - Brandweer Diepenheim is een onderdeel van de Veiligheidsregio Twente (VRT). - WhatsApp Buurtpreventie Diepenheim.

Reacties

(1)

Ik ben daar geboren in Diepenheim

Reactie toevoegen