Status

- De Lier is een dorp in de provincie Zuid-Holland, in de streek Delfland, gemeente Westland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2003.

- Wapen van de voormalige gemeente De Lier.

- Onder de gemeente De Lier vielen naast het gelijknamige dorp ook de buurtschappen Blaker, Burgersdijk (voor een klein deel; na een grenscorrectie, bij de vorming van de nieuwe gemeente Westland in 2004, is de buurtschap grotendeels onder het dorp komen te vallen), Lierhand (deels; na een grenscorrectie, bij de vorming van de nieuwe gemeente Westland in 2004, is de buurtschap grotendeels onder het dorp komen te vallen), Nieuwe Tuinen, Oostbuurt (grotendeels; na een grenscorrectie, bij de vorming van de nieuwe gemeente Westland in 2004, is de buurtschap in zijn geheel onder het dorp komen te vallen) en Westerlee. Dit zijn 6 buurtschappen in totaal.

Naam

Inwoners
Een inwoner van dit dorp is een Lierenaar. De gemeente Westland spreekt in een van haar documenten van Liereraar, maar dat zal een tikfout zijn.

Oudere vermeldingen
Lier, 985 kopie 13e eeuw Liora, 1223 (datering kopie onzeker) Lyera, 1282 Lire, 13e eeuw Liore.

Naamsverklaring
Genoemd naar de ligging aan een thans vrijwel verdwenen waterloop (waarop de oude vorm slaat), waarvan de naam wordt afgeleid van het Germaanse leuhzan*, een grammatische wisselvorm bij leuhsa* 'licht', die ook ten grondslag ligt aan de Zweedse waternaam Ljur. Dus eigenlijk: 'het heldere water'. Dit water vormde in de middeleeuwen ter plekke de grens tussen Rijnland en Delfland.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Ligging

De Lier ligt ZO van Naaldwijk, N van Maassluis.

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente De Lier 97 huizen met 774 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 57/454 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Oostbuurt 16/128 en Westerlee 24/192. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 5.000 huizen met ca. 12.000 inwoners.

Geschiedenis

Heemkunde
Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij de in 1973 opgerichte Historische Werkgroep Oud De Lier. De werkgroep werkt samen met Stichting De Timmerwerf en mag voor haar documentatie gebruik maken van de Zaagloods naast De Timmerwerf (Hoofdstraat 63. Tel. 0174-514472. E-mail). Elke 1e zaterdag van de maand (behalve juli en augustus) zijn bezoekers van 10.00-12.00 uur van harte welkom om de documentatie, waaronder boeken, dossiers, foto's, genealogieën, jaargangen van De Bazuin, en topografische kaarten in te zien en vragen te stellen. De werkgroep houdt zich altijd aanbevolen voor historisch bronnenmateriaal. De werkgroep heeft anno 2021 nog geen website, maar er wordt wel gewerkt aan de realisatie daarvan.

Recente ontwikkelingen

- "In 2020 is gestart met de bouw van de Oostelijke Randweg in De Lier. Deze nieuwe weg vormt samen met de Kasteelweg de dwarsverbinding tussen de provinciale wegen N222 (Westlandroute) en N223 (Maasdijk-Delft). Met de aanleg van de Oostelijke Randweg, wordt de Noord-Lierweg ontlast met het doel de verkeersdruk in het dorp te verminderen. Daarnaast is het de ontsluiting van de nieuwe woonwijken Liermolen en Molensloot aan de oostzijde van het dorp. Ook het nieuwe stuk Veilingweg krijgt een definitieve aansluiting op de Oostelijke Randweg. Hierdoor ontstaat vlak voor de Veilingbrug een nieuwe situatie met een T-splitsing.

Ecologische zone. In samenwerking met het Hoogheemraadschap van Delfland komt er naast de aanleg van de Oostelijke Randweg in De Lier ook ruimte voor extra wateropvang en een nieuwe ecologische zone met groenvoorzieningen en recreatieve verbindingen voor wandelaars, fietsers, skaters en paardrijders. Het grootste deel van de ecologische zone wordt aangelegd tussen de natuurgebieden Wollebrand en het Kraaijennest Langs de Blakervaart. In dit groengebied, van ruim 30.000m2, wordt 18.000m2 groen ingericht met circa 100 nieuwe bomen, veel lage beplanting, gras en diverse kruiden. Bij de aanleg van de ecologische zone worden voorzieningen gemaakt om de kans op wateroverlast te beperken. Voor de nodige extra wateropvang, door het waterbergingstekort in de Oude Lierpolder, wordt circa 6.500 m2 extra waterberging gegraven. Daarnaast worden enkele boezemkades verbeterd, hoofdwatergangen verbreed en vispaaiplaatsen aangelegd." (bron: gemeente Westland) Het project is in oktober 2021 opgeleverd.

- Aansluitend op de bestaande kern van De Lier is vanaf 2011 een nieuw woongebied ontwikkeld: Liermolen (voorheen Molensloot NW). Liermolen ligt globaal tussen de Veilingweg, de nieuwe woonbuurt Molensloot-West, de Vogelwijk en de Vreeburchlaan. De nieuwe wijk krijgt een groen en waterrijk karakter. In het plangebied ligt onder andere een ecologische zone. De diverse watergangen waaronder de Molensloot en de belangrijkste tuinderslanen zullen de groen-blauwe ruggegraat vormen van de wijk. Er worden ca. 475 woningen gebouwd, waaronder vrijstaande, twee-onder-een-kap- en eengezinswoningen. Het plan omvat ook extra waterberging als gedeeltelijke oplossing voor de problemen met wateroverlast in het dorp. De toegang naar de nieuwe woonwijk loopt via de Veilingweg.

- Het Hoogheemraadschap van Delfland steekt de komende jaren ruim 1,8 miljoen euro in de aanpak van wateroverlast in De Lier. Het betreft twee projecten binnen de kwetsbare Oude Lierpolder: de Oostelijke Randweg en Noordierweg/Blaker. De nieuwe Oostelijke Randweg wordt dwars door de Oude Lierpolder aangelegd: van de rotonde bij de Burgemeester Van der Goeslaan tot een nieuwe rotonde bij de Veilingweg/Kasteelweg. Bij dit project wordt onder meer een waterberging van 6.500 m2 gegraven. Ook wordt de huidige sloot langs de Veilingweg verbreed. Langs de Verlengde Strijp en de Lee wordt de regionale waterkering opgehoogd en verbreed. (bron: WOS, 15-12-2017)

- Na jaren van voorbereidingen en overleg is het Hoogheemraadschap in september 2019 begonnen met de werkzaamheden in de Dorppolder in De Lier. De hoofdwatergang naar het nieuw te bouwen gemaal wordt verbreed. Dit is het eerste onderdeel van de maatregelen die worden uitgevoerd om de waterhuishouding in de Dorppolder te verbeteren, zowel voor waterafvoer als voor de waterkwaliteit. Naast het verbreden van de watergang bestaan de werkzaamheden uit het aanleggen van een natuurvriendelijke oever, het plaatsen van (automatische) stuwen, het vervangen van inlaten en het herstellen van oevers. Met de werkzaamheden wordt een peilscheiding gerealiseerd tussen het kassengebied (Dorppolder-Noord) en het grasgebied (Dorppolder-Zuid). Ook is voor Dorppolder-Noord een nieuw gemaal gebouwd. Zie daarvoor de alinea hierna. (bron: Hoogheemraadschap van Delfland)

"In 2020 is het nieuwe gemaal Dorppolder-Noord bij De Lier opgeleverd. Het gemaal heeft een pompcapaciteit van meer dan 40 m3/minuut en pompt water vanuit Dorppolder-Noord direct naar de boezem (de Zijde). Het gemaal ligt op een grens tussen gras en glas. Met een peilscheiding voorkomen we dat het water uit het kassengebied mengt met dat van de weilanden. Gemaal Dorppolder-Noord is het eerste gemaal van Delfland met zonnepanelen. Rondom het gemaal liggen klinkers die CO2 opnemen en ook het hout dat is gebruikt voor de behuizing is duurzaam. Om de biodiversiteit te versterken staat er een insectenhotel, hangen er verschillende nestkasten en zijn er boomstronken geplaatst waar kleine dieren kunnen schuilen. Bij de totstandkoming van het gemaal zijn partijen uit het gebied nauw betrokken geweest. Wij hadden al die betrokkenen graag uitgenodigd voor een officiële oplevering op locatie. Omdat dat gezien de coronacrisis niet mogelijk is, is het project in een video toegelicht en is in een digitale bijeenkomst gezamenlijk nagepraat over de aanleiding en totstandkoming van het project, de gesprekken met betrokkenen en de werkzaamheden." (bron: Hoogheemraadschap van Delfland, oktober 2020)

- De uitdaging om regenwater tijdelijk op te slaan en tijdig af te voeren wordt steeds groter. Het klimaat verandert en buien worden steeds heviger. Tegelijkertijd hebben we te maken met bodemdaling. De straten worden tijdens wegwerkzaamheden meestal opgehoogd, maar woningen blijven zakken. Hierdoor komen woningen steeds dichter bij het niveau van het water te liggen en moet het regenwater worden opgevangen of afgevoerd voordat wateroverlast ontstaat. De omgeving van de Van Rijnstraat in De Lier is zo’n plek die kwetsbaar is voor wateroverlast. Bewoners hebben in de loop der jaren zelf oplossingen bedacht om het regenwater te keren of op te vangen. Maar een structurele oplossing was nodig. Gemeente Westland en Hoogheemraadschap van Delfland hebben de handen ineengeslagen en hebben in 2019 gezamenlijk een 670 m3 grote waterberging aangelegd die de kans op wateroverlast flink verlaagt. Tijdens hevige regenbuien wordt het overtollige water hierin tijdelijk opgeslagen. De waterberging is aangesloten op het rioolstelsel, om het water af te kunnen voeren als het weer droog is. (bron: Hoogheemraadschap, maart 2019)

Bezienswaardigheden

- De Lier heeft 9 rijksmonumenten.

- De Lier heeft 9 gemeentelijke monumenten.

- In februari 1929 krijgt J.A. de Rooy het bericht dat hij, als nieuwe pastoor, wordt belast met de stichting van een parochie in De Lier. Voorheen waren de Lierse katholieken bij de parochie van Naaldwijk ingedeeld, echter met een bijkerk in eigen dorp onder bediening door een kapelaan, met de bijnaam "Sint Leonardus Tempel". De bestaande kerk is aan een grote restauratie toe. Aan de noord-oost zijde is deze 50 à 60 cm verzakt en het dak is geheel verrot. Voorts groeit het aantal parochianen sterk dus is er ook behoefte aan uitbreiding. Men komt tot de conclusie dat nieuwbouw de beste oplossing is in deze situatie.

Doordat de bouwkosten te hoog uitvallen wordt het plan opgevat om de nieuwe kerk in fasen te gaan uitvoeren. Eerst zal het priesterkoor worden gesloopt waarvoor een deel van de nieuwe kerk en Mariakapel met torentje in de plaats komt. Het te handhaven oude deel van de kerk wordt opgeknapt en de ruitertoren verwijderd. De pastorie kan in december 1929 worden betrokken en het nieuwe kerkgedeelte wordt in maart 1930 ingewijd. Pas in 1952 komen de plannen voor het afbouwen van de kerk weer in een stroomversnelling. Het is wel duidelijk dat het oorspronkelijke plan met grote toren niet haalbaar is. Gezien de kosten wordt het een kerk met 572 zitplaatsen zonder zijbeuk, in plaats van 638 zitplaatsen met zijbeuk. De inwijding van de nu geheel gereed gekomen RK kerk HH Martelaren van Gorcum (Kerklaan 8) vindt plaats in maart 1956.

- De 15e-eeuwse Hervormde (PKN) Domkerk (Hoofdstraat 51) met scheve toren, en de Gereformeerde (PKN) Vredekerk (Koningin Wilhelminastraat 1) uit 1924, vallen onder PKN De Lier. - Nieuws van de Vredekerk op Facebook.

- De Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt (Hoofdstraat 149) valt onder Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt De Lier - Maassluis.

- De Oude Liermolen (Laan van Adrichem 32) is een voormalige poldermolen in De Lier. Deze stenen grondzeiler is in 1717 gebouwd ter vervanging van een eerdere wipmolen of achtkante bovenkruier uit 1595. Het was de derde molen op deze plaats. De Oude Liermolen bemaalde samen met een tweede molen de Oude Lierpolder. In 1929 kwam een einde aan de windbemaling. De molen werd onttakeld en de romp werd geschikt gemaakt als behuizing voor een stationaire motor, een dieselmotor van het merk Crossley. Deze motor drijft een vijzel aan, die het water ca. 1,50 m. opvoert. Voor het opstarten van de motor wordt gebruikgemaakt van perslucht en gloeilonten. Sinds 1977 is het gemaal eigendom van het Hoogheemraadschap van Delfland, dat het nog tientallen jaren gebruikte als reservegemaal voor de polder. De Crossley motor uit 1929 staat nog altijd in de molenromp. Het gemaal is ook nog altijd maalvaardig en kan eventueel worden ingezet.

- Na een renovatie van ca. 2 jaar pompt sinds juni 2017 het oude dieselgemaal van de Oude Lierpolder weer als nieuw. Het gemaal kan worden ingezet tijdens calamiteiten.

- Het nieuwe gemaal dat Hoogheemraadschap van Delfland in 2019 heeft gebouwd in de Klaas Engelbrechtspolder aan de Dorppolderweg, heeft de naam Achtermolen gekregen. Omdat hier tot circa 1880 een molen heeft gestaan met die naam, sluit zij hiermee aan bij de cultuurhistorische en waterstaatkundige achtergrond van het gebied. Omdat er in deze polder al een gemaal staat met de naam ‘Klaas Engelbrechtspolder’, moest het nieuwe gemaal een andere naam krijgen. Bij het gemaal zijn ook natuurvriendelijke oevers en een vismigratievoorziening aangelegd.

- In het Tekno Museum is een collectie van ruim 3.000 modellen van vrachtwagens te bezichtigen. Tekno heeft sinds de oprichting in 1928 een imposante hoeveelheid vrachtwagenminiaturen gefabriceerd. Een overzicht van met name de laatste drie decennia vind je terug in het museum in De Lier. De entree, een rondleiding op verzoek en ook het kopje koffie aan de gezellige stamtafel zijn gratis.

- Museum De Timmerwerf is een klein maar bijzonder museum, dat de praktijk van het timmerleven door de jaren heen laat zien. Het bevindt zich in een prachtig historisch pand dat dateert uit 1642. Delen ervan gaan zelfs terug tot het eerste kwart van de 15e eeuw, toen hier het ’Leien Huis’ stond: een stenen huis met leien op het dak. De achterliggende 18e-eeuwse woning is ingericht in de stijl van omstreeks 1900, toen het laatste gezin hierin woonde.

- Gevelstenen in De Lier.

Jaarlijkse evenementen

- Nieuwjaarsfeest New Year's Eve 'Back in Town' in Sporthal De Lier.

- De in 1945 opgerichte Toneelvereniging Kunst en Genoegen brengt jaarlijks in januari een nieuw stuk op de planken, voor jong en ouder. Hier wordt altijd met veel plezier naartoe gewerkt en op teruggekeken.

- Oranje Comité De Lier bestaat al sinds 1920. Het comité organiseert jaarlijks vele diverse activiteiten, met de nadruk op en rond Koningsdag, maar ook met de jaarlijkse feestweek BraDeLierweek in augustus. De toeloop voor de activiteiten van het Oranje Comité is vaak groot en de deelnemers en comitéleden beleven veel plezier aan het bijwonen en organiseren ervan. Voor het comité is bijdragen aan het plezier van anderen dan ook het belangrijkste doel.

- De Open AteLIER Route (weekend in april of mei) is een drukbezochte kunstroute in en om het dorp De Lier.

Landschap, natuur en recreatie

- "Het Hoogheemraadschap van Delfland heeft in 2020 in De Lier een nieuwe natte ecologische zone aangelegd. Het grasland langs de N223 is veranderd in een waterrijk gebied met ideale omstandigheden voor planten en dieren. Hoogheemraad Marcel Belt: “Delfland zet zich in voor schoon, gezond en levend water. Een van de maatregelen die wij nemen om de waterkwaliteit te verbeteren, is het aanleggen van natte ecologische zones. Door deze zones met elkaar te verbinden, ontstaat een netwerk van waternatuur. Met dit netwerk vergroten we het leefgebied voor vissen en andere dieren. Dat is goed voor de waterkwaliteit én voor de biodiversiteit in ons gebied.” Het hoogheemraadschap heeft een nieuwe dijk aangelegd en het grasland afgegraven. De grond die hierbij is vrijgekomen, is zoveel mogelijk hergebruikt voor de nieuwe dijk. Deze ligt aan de zuidkant van het gebied langs de N223 en bestaat uit zand en klei. Nadat de nieuwe dijk is aangelegd, heeft deze ongeveer een jaar nodig om te zetten: dat is nodig voor een stevige en veilige dijk. De bestaande dijk laten we liggen, maar die verliest zijn beschermende functie zodra de nieuwe dijk is goedgekeurd.

De natte ecologische zone komt in verbinding te staan met de Lierwatering (boezemwater) door middel van duikers. Dit zijn ondergrondse verbindingsbuizen die water het gebied inlaten en waar vissen doorheen kunnen zwemmen. Zo kunnen zij afwisselen tussen de Lierwatering en de nieuwe waternatuur. Het ondiepe water in de natte ecologische zone warmt sneller op en dat maakt het voor vissen vooral een fijne plek om te paaien. Door de oevers rondom het nieuwe water flauw af te graven, ontstaan verschillende waterdieptes, waar verschillende soorten oever- en waterplanten kunnen groeien die weer een fijne schuilplaats zijn voor dieren als jonge vis, amfibieën en insecten. In het voorjaar van 2021 gaan wij waterplanten in die nieuwe oevers zetten en de dijk inzaaien. Om de jonge planten te beschermen tegen vraat van onder meer ganzen, plaatsen we er tijdelijk gaas over. Een spannend moment is als we het water binnenlaten uit de Lierwatering. Dit doen we in de loop van 2021, nadat het gebied is ingeplant en ingezaaid. Daarna heeft deze nieuwe natuur in De Lier ongeveer drie jaar nodig om tot wasdom te komen." (bron: Hoogheemraadschap van Delfland, april 2020)

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving De Lier, met laagsteprijsgarantie!

Beeld

- Oude ansichten van De Lier.

Links

- Jeugd: - Scouting De Lier is opgericht in 1948 en heeft ca. 140 leden en 40 kader- en bestuursleden. Na eerst op diverse andere plekken te hebben gebivakkeerd, hebben ze sinds ca. 1995 een mooi clubgebouw aan de Chrysant. Ze hebben vele groepen voor alle leeftijdsklassen van 5 t/m 18 jaar, waaronder ook Zeeverkenners.

- Muziek: - "Muziekvereniging Liora in De Lier is opgericht in 1915 en bestaat dus al meer dan 100 jaar. Wij zijn een actieve vereniging die uit verschillende afdelingen bestaat. De harmonie, het jeugdorkest, de marchingband, de majorettes, boerenkapel de LeeTheepels en Slagwerkgroep Westland. Je komt Muziekvereniging Liora regelmatig tegen; in de Rank, in de Domkerk, op straat met carnaval, de Unicefloop, de Vierdaagse in Naaldwijk, tijdens hardloopwedstrijden en ook buiten de landsgrenzen is Liora geen onbekende verschijning. De jeugd heeft bij Liora de toekomst, zij kunnen binnen de vereniging een instrument leren bespelen, of met een baton leren dansen. Al vrij snel kunnen de leerlingen plaatsnemen in (bijvoorbeeld) het jeugdorkest om samen muziek te maken. Na het behalen van het A-diploma mag de jeugd plaatsnemen in het harmonieorkest en/of bij de marchingband. Als majorette loop je met de marchingband op straat en kun je deelnemen aan wedstrijden.

Een van de hoogtepunten van het Liora-jaar is de MPV-Dag. Van oorsprong is de MPV-Dag een dag ter nagedachtenis aan oud-voorzitter M.P. Vellekoop. Bij zijn overlijden liet hij een bedrag na aan de vereniging, met de bedoeling daar jaarlijks een activiteit voor met name de jeugd mee te organiseren. Dat werd de MPV-Dag. Op deze dag is jong en oud de hele dag met elkaar in de weer bij tal van activiteiten, waarbij de muziek het slotakkoord vormt, met de MPV-Mars als traditioneel hoogtepunt. Na het overlijden van onze oud- en ere-voorzitter Matthijs Pieter Vreugdenhil in 2006 is besloten om de MPV-Dag een tweede invulling te geven. Het toeval wil dat beide oud-voorzitters dezelfde initialen hebben. Met ingang van 2007 wordt de MPV-Dag dan ook gehouden op de zaterdag rond de geboortedag van M.P. Vreugdenhil, 16 januari. Met dank aan Stichting Vrienden van Liora De Lier kunnen we ter nagedachtenis aan de beide oud-voorzitters ieder jaar weer een geweldige dag voor de jeugd en de hele vereniging organiseren. En het moet gezegd: de MPV-Dag is een van de gezelligste verenigingsdagen van het jaar."

- Na jarenlang twee aparte slagwerkgroepen te zijn geweest, zijn in 2012 de slagwerkgroep van Liora De Lier en de slagwerkgroep van EMM Maasdijk samengevoegd tot Slagwerkgroep Westland. Ze verzorgen het slagwerk bij Marching Band Liora, en treden ook op als individuele slagwerkgroep. Zo hebben we al meegedaan op een eigen boot met het Varend Corso Westland, de hardlopers binnengehaald bij de jaarlijkse VTM hardloopwedstrijd in Maasdijk en verscheidene keren de dorpscentra op hun kop gezet. Dit alles zorgt altijd voor veel enthousiaste reacties van het publiek.

- Sport: - Handbalvereniging ODIS (Ons Doel Is Sport).

- Lierse Tennis Club LTC 't Loo.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van De Lier.

• 1. Gerald van Berkel,
  
  , (2016)