Status

- De Bollenstreek is een streek in de provincie Zuid-Holland.

- De Bollenstreek omvat in ieder geval de gemeenten Hillegom, Katwijk, Lisse, Noordwijk en Teylingen. Afhankelijk van de context worden soms de gemeenten Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest, Voorschoten en/of Wassenaar er ook nog toe gerekend.

- Op zich is het logisch dat men bij deze streeknaam ook aan de hierboven beschreven streek denkt, omdat dit de oudste en bekendste is. En meestal bedoelt men er ook deze streek mee. Maar in bredere zin is dit de zuidelijke van de drie bollenstreken, want daarnaast is er namelijk ook nog een midden-Bollenstreek (in Kennemerland) en een noordelijke Bollenstreek (rond Breezand). Zie hiertoe verder het lemma over de diverse Bollenstreken op Wikipedia.

Naam

Synoniem
Ook de benaming Duin- en Bollenstreek komt voor. Deze naam en de naam zonder het voorvoegsel 'Duin- en' worden, bijvoorbeeld in het artikel onder de link en in het document hieronder bij Recente ontwikkelingen, door elkaar gebruikt, dus zijn synoniem. Aangezien de naam zonder het voorvoegsel het gangbaarst is, hanteren wij die op deze pagina.

Geschiedenis

- Geschiedenis van de Bollenstreek.

- Museum de Zwarte Tulp is gehuisvest in een mooi gerestaureerd, oud gebouw in het hart van Lisse, dat vroeger als bollenschuur dienst heeft gedaan. Het toont de geschiedenis van de Bollenstreek en het ontstaan en de ontwikkeling van de bloembollencultuur. Het museum maakt de cyclus van bol tot bloem tot bol aanschouwelijk aan de hand van tekeningen, foto's en video's over de winning van bollengrond, gereedschappen voor de bollenteelt en interieurs van bloembollenbedrijven en een kleine vakbibliotheek. Ruim aandacht is er in de expositie voor de historie van de bloembollencultuur, zoals de introductie in Nederland van bolgewassen, de veredeling en het zoeken naar nieuwe variëteiten, de tulpomanie en kunstuitingen die hun inspiratie vinden in het bolgewas.

- Erfgoed Leiden en Omstreken is een regionaal kennis- en adviescentrum voor Leiden en omstreken op het gebied van archief, monumenten, archeologie en bouwhistorie, dat medio 2013 is ontstaan door de bundeling van het Regionaal Archief Leiden en de gemeentelijke afdeling Monumenten & Archeologie. Ook Molenmuseum De Valk maakt deel uit van de combinatie. Regionaal Archief Leiden beheert archieven van en over de stad Leiden en haar inwoners, en van Hillegom, Leiderdorp, Noordwijk, Rijnsburg (gemeente Katwijk), Teylingen, Voorschoten en Zoeterwoude. Het Regionaal Archief heeft o.a. honderdduizenden foto's, ansichtkaarten e.d. uit verschillende collecties, die deels online te bekijken zijn.

Recente ontwikkelingen

- De Rijnlandroute behelst een samenhangend geheel van verkeerskundige maatregelen om de doorstroming in de regio Bollenstreek te verbeteren. Een belangrijk onderdeel hiervan vormt een nieuwe verbinding tussen de A4 en de A44 Z van Leiden, die deels door de kern Voorhout loopt. Mede dankzij burgeriniatieven wordt dit deel een geboorde tunnel (in plaats van een open tunnelbak). De aanleg van de Rijnlandroute is in 2017 gestart en beoogt eind 2022 gereed te komen.

- De provincie Zuid-Holland en de 6 gemeenten in de Duin- en Bollenstreek gaan samenwerken om de regio nog meer op de kaart te zetten. Commissaris van de Koning Jaap Smit is enthousiast over het commitment over de gezamenlijke prioriteiten: "De streek staat al jaren bekend als een aantrekkelijk gebied om te wonen. Dat moeten we vasthouden. Aan de andere kant zijn er kansen om de economische prestaties van het gebied te verbeteren. De potenties van bijvoorbeeld de bollenteelt en het toerisme worden nog niet ten volle benut. Door samen de schouders eronder te zetten ontstaan nieuwe ontwikkelingskansen voor dit prachtige stuk Zuid-Holland."

Gedeputeerde Staten willen dan ook graag aanhaken bij de aanwezige energie en samenwerking die er in de Duin- en Bollenstreek al is. Gezamenlijk zoeken ze naar projecten met toegevoegde waarde, om deze kansen nog meer te benutten. Daarom hebben GS en de betrokken bestuurders een gezamenlijk regionaal gebiedsperspectief uitgewerkt, waarover zij graag met andere maatschappelijke partners in overleg gaan. De toekomst van de bollensector in dit gebied ligt vooral in het vasthouden en ontwikkelen van de positie als kenniscentrum van de bollenteelt. Dat is economisch en cultureel kansrijker dan alleen productie en handel. Op het gebied van toerisme liggen kansen door de verbinding te versterken tussen de kwaliteiten van de kust, de bollengebieden met de landgoederen, het plassengebied bij Warmond en de historische binnenstad van Leiden. (bron: Provincie Zuid-Holland, 10-10-2018)

- De Bollenstreek onderzoekt de mogelijkheden van gemeentelijke dan wel ambtelijke fusie.

Jaarlijkse evenementen

- Sinds 2019 is er het jaarlijkse Winterfeest 2.0 (op een vrijdag in januari, in De Schelft in Noordwijkerhout). Het is een feest met vele optredens voor mensen met een verstandelijke beperking en uiteraard hun begeleiders en familie. Winterfeest 2.0 komt voort uit het Midwinterfeest, dat altijd georganiseerd werd in de Sporthal in Lisse. Doordat Stichting Zevensprong dit feest niet meer organiseert, is dit initiatief overgenomen door de gezamenlijke carnavalsverenigingen uit de Bollenstreek.

- Behalve dat het Bloemencorso van de Bollenstreek (april) het enige evenement van dit type is dat zich afspeelt in het voorjaar, is het eveneens het enige corso dat wordt opgebouwd met bolbloemen zoals hyacinten, tulpen en narcissen. Niet voor niets wordt dit Bloemencorso ook wel 'het gezicht van de lente' genoemd, want geen corso kan zich meten met de unieke lentekleuren en geuren die dit omgeeft. De optocht bestaat uit ca. 20 praalwagens en meer dan 30 rijk met bloemen versierde luxe en bijzondere wagens. Voor een extra feestelijke uitstraling wordt de stoet begeleid door muziekkorpsen. Langs de route is voldoende ruimte voor de vele honderdduizenden bezoekers.

- De Bollenstreek Classic (op een zondag in juni) biedt fietstoertochten voor sportieve fietsers op de racefiets over naar keuze 55, 85 of 135 kilometer. De routes voeren je naar de mooiste plekjes in deze streek en het Groene Hart in bredere zin, langs vaarten en meren en door vriendelijke dorpjes in een weids polderlandschap. Alle routes zijn uitgepijld. Start en finish zijn bij het clubhuis van RTV De Bollenstreek in Lisse. De organisatiekosten worden gedekt door sponsoren. De opbrengst van de inschrijfgelden gaat naar goede doelen. Het evenement is door de NTFU bekroond met 3 sterren.

Landschap, natuur en recreatie

- Er zijn 3 dagwandelingen door de Bollenstreek, aan de hand van genummerde knooppunten, met lengten van 12, 15 en 17 km. De wandelingen komen respectievelijk door en rond De Zilk en Hillegom, dijken rondom Lisse en Sassenheim, en de Hoge- en Lageveense Polders en Ringvaart.

- Actualiteiten m.b.t. de natuur in de Bollenstreek op de Facebookpagina van Zuid-Hollands Landschap.

- "De patrijs was tot de jaren zeventig van de vorige eeuw alom aanwezig in Zuid-Holland, maar is nu op veel plekken verdwenen. Ook in de Bollenstreek gaat deze akkervogel in aantal achteruit. Agrarische Natuur- en Landschapsvereniging (ANLV) Geestgrond wil hier samen met agrariërs verandering in brengen, met maatregelen voor meer voedsel en beschutting. Er blijkt nog één levensvatbare populatie van circa dertig broedparen in de streek voor te komen. Het doel is om deze populatie in de komende jaren te vergroten van dertig naar vijftig paren. De vereniging test twee hypotheses waardoor de populatie vooralsnog niet groeit: Er kan sprake zijn van een voedseltekort op de akkers in de wintermaanden: in de periode van half december tot half februari verdwijnen patrijzen uit het zicht, waarna er veel minder paren opduiken in het voorjaar. Of er is sprake van een voedseltekort voor de jongen in de zomermaanden. Patrijzen zijn ‘late’ broeders, dus de jongen hebben tot begin augustus veel insecten nodig.

Uit ervaringen in andere delen van Nederland blijkt dat beschermingsmaatregelen voor meer insecten en beschutting direct effect hebben op patrijzenpopulaties, zoals het aanleggen van bloemrijke akkerranden, rommelhoekjes met kruidenmengsels, heggen en hagen. Deze maatregelen dragen bij aan een veilige broedgelegenheid en voedsel. Daarmee helpt het project niet alleen de patrijs, maar ook andere akkervogels, zoals de gele kwikstaart en de veldleeuwerik. De variatie in het landschap maakt dat de ca. 2.300 hectare grote Bollenstreek een goede habitat kan vormen voor de patrijs. Patrijzen houden van heggen, tuinen en rommelhoekjes. De teelt heeft hier nog niet geleid tot grote aaneengesloten percelen met maar één type gewas. Het landschap is kleinschalig en biedt een grote afwisseling van zowel bollenteelt als vaste plantenteelt, voorjaarsbloeiers en najaarsbloeiers, weilanden, bossen en volkstuincomplexen. De patrijs kan zich hier het gehele jaar door schuilhouden en broedgelegenheid vinden." (bron: Provincie Zuid-Holland. Voor nadere informatie zie Nature Today, 3-5-2019)

- "Bollenvogels. De bollenvelden in de Bollenstreek zijn voor veel vogels een geschikte broedplek. Patrijzen, veldleeuweriken en gele kwikstaarten maken in het voorjaar hun nesten tussen de tulpen en hyacinten. Ook weidevogels als kieviten en scholeksters voelen zich prima thuis in de bollenvelden. Doordat bollenkwekers de velden tot ver in juni met rust laten, is er minder kans op verstoring van het broedgebied dan in de weidegebieden. Daardoor vormen de bollenvelden een goede biotoop voor vogels. Tellen en registreren. De Werkgroep Bollenvogels van ANLV Geestgrond doet sinds 1999 onderzoek naar vogels op de bollenvelden. In overleg met bloembollenkwekers tellen vrijwilligers de broedparen in de bollenvelden. Op die manier worden de bollenvogels op ruim 600 hectare agrarisch land in kaart gebracht. De telresultaten worden jaarlijks verwerkt door SOVON en vastgelegd in rapportages. Zo kunnen veranderingen op de lange termijn worden waargenomen. Daarnaast wordt gezocht naar geschikte beschermende maatregelen voor bollenvogels en het vertalen van deze maatregelen naar pakketten voor agrarisch natuurbeheer.

Project Patrijs. Sinds 2018 is er speciale aandacht voor de patrijs (zoals ook beschreven in de alinea's hierboven, red.). Ook dit zijn typische vogels van de bollenvelden. Vroeger kwamen ze veel voor in de Bollenstreek, maar de populatie daalt. Daarom is ANLV Geestgrond, in samenwerking met de SOVON en met subsidie van de Provincie Zuid-Holland, het Project Patrijs gestart. Jaarlijks worden alle broedparen van de patrijs in de hele streek in kaart gebracht. Daarnaast treffen we voorbereidingen voor concrete maatregelen om de patrijzenpopulatie te laten toenemen. Dit doen we in samenwerking met agrarische ondernemers en andere beheerders van het buitengebied. Vogelteller worden? ANLV Geestgrond leidt vrijwilligers op voor het tellen en registreren van patrijzen en andere bollenvogels. Naast kennis van de manieren van tellen en registreren van gegevens is kennis van het gebied vereist. Ben je geïnteresseerd in het tellen van bollenvogels en weidevogels en het patrijzenproject en wil je meewerken aan een goed overzicht van de vogelpopulaties in de Bollenstreek? Meld je dan aan via dit aanmeldingsformulier." (bron: ANLV Geestgrond)

- "Agrarische Natuur- en Landschapsvereniging ANLV Geestgrond is in 1998 opgericht door ondernemers in de agrarische sector en betrokken burgers in de Duin- en Bollenstreek. ANLV Geestgrond zet zich in voor behoud en versterking van het agrarisch natuur- en landschapsbeheer in deze streek. Agrariërs en betrokken burgers werken hierbij samen aan een fraai en duurzaam gebied. ANLV Geestgrond is een actieve vereniging van boeren, tuinders en streekbewoners, die zich inzetten voor de natuurwaarden in de streek. Ook als je geen agrariër bent, maar je wel betrokken voelt bij het buitengebied, kun je lid worden. Agrariërs betalen € 25,- per jaar. Niet-agrariërs betalen € 15,- per jaar."

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Bollenstreek (online te bestellen).

Links

- Media / nieuws: - Nieuws uit de Bollenstreek-gemeenten uit de wekelijkse huis-aan-huiskrant X (plaatsnaam) Nieuwsblad.

- "Bo is de publieke, lokale omroep voor de gemeenten Noordwijk, Teylingen, Lisse en Hillegom. Kortom: de omroep van de Bollenstreek! Wij brengen nieuws, sport, agenda en entertainment. Dat doen we voor 95% met vrijwilligers en met twee betaalde krachten. Geschiedenis omroep. Het is halverwege de jaren ‘80 als een aantal radiozendamateurs onder de naam Noordwijk Lokaal de directe omgeving voorziet van lokaal nieuws en muziek. In 1991 verkrijgt de zender de officiële omroepstatus en verandert de naam in Noordwijk Radio. Als in 2003 het uitzendgebied wordt uitgebreid met Noordwijkerhout en De Zilk is RTV Nens een feit. De ontwikkelingen op het gebied van media volgen elkaar in rap tempo op en de omroep breidt haar diensten uit met de kabelkrant, teletekst, internet en televisie-uitzendingen. Ook de opkomst van social media wordt op de voet gevolgd. In 2013 verkrijgt de omroep ook de uitzendrechten voor de gemeenten Hillegom, Lisse en Teylingen. RTV Nens wordt hiermee de lokale publieke omroep voor de gehele streek en verandert haar naam in Bollenstreek Omroep (Bo)."

- Sport: - Facebookpagina 'Voetbal in de Bollenstreek' is gekoppeld aan de gelijknamige website, de community voor alle voetbalnieuwtjes uit deze streek. In de tijdlijn verschijnen o.a. verslagen, interviews, nieuwtjes, samenvattingen, polls en transfergeruchten.

- Welzijn: - "In de Bollenstreek zijn veel mooie initiatieven van inwoners. Met slimme ideeën maken we een ander blij. Zo is Koos aanvoerder van een voetbalteam voor mensen met een beperking. En zorgt Laura er met haar online platform voor dat Bollenstrekers snel praktische hulp kunnen vinden. Ook jij kunt iets doen! Misschien heb je wel buren die een helpende hand kunnen gebruiken. Of zie je iemand voor wie de zorg voor zijn partner erg zwaar is.Wellicht kun jij hulp bieden. Een luisterend oor is voor veel mensen al prettig. En misschien kun je samen kijken naar oplossingen. De website Bollenstreek met elkaar laat zien welke mensen je - en degene die je helpt - goed kunnen informeren over de mogelijkheden. En wel in jouw gemeente, dicht bij huis."

- Bedrijfsleven/ondernemen: - De Greenport Ontwikkelingsmaatschappij Duin- en Bollenstreek (GOM) is het regionaal ontwikkelbedrijf voor de herstructurering van deze streek. GOM is in 2010 opgericht door de 6 greenportgemeenten: Hillegom, Katwijk, Lisse, Noordwijk, Noordwijkerhout en Teylingen.

- Greenport Duin- en Bollenstreek is een van de 6 zogeheten 'greenports' in Nederland, oftewel regio's die gespecialiseerd zijn in 'groen'. Meer dan 60% van de totale wereldhandelsstromen in de bollensector lopen via deze Greenport. Deze regio is dan ook hét internationale centrum van de veredeling, teelt, broeierij, handel, logistiek en export van bollen. De unieke combinatie van bloembollen, sierteelt en toerisme zorgt voor een sterke economische basis. Alle kennispartners die de bollensector nodig heeft, zijn in deze regio gevestigd en versterken elkaar onderling. Greenport Duin- en Bollenstreek werkt aan de versterking van de concurrentiepositie van de sierteeltsector in de zes gemeenten van de Greenport.

- Stichting Bedrijfsleven Greenport Duin- en Bollenstreek is opgericht in 2007 als opvolger van Stichting 'Hou het Bloeiend'. Die stichting is in 1996 opgericht naar aanleiding van plannen in de Vierde Nota Ruimtelijke Ordening voor grootschalige verstedelijking van de streek: de dreiging van de 'Bollenstad'. Het gezamenlijk verzet van de streek tegen de woningbouwplannen leidt in 1996 tot het sluiten van het Pact van Teylingen. Dat Pact heeft ervoor gezorgd dat de streek een duidelijke toekomstvisie heeft gekregen en dat de dreiging van de Bollenstad is weggenomen. Sindsdien zijn tal van initiatieven genomen om de kwaliteit van de streek te verbeteren.

- Milieu: - Bloembollenkwekers spelen een grote rol in het verbeteren van de waterkwaliteit in het werkgebied van het Hoogheemraadschap van Rijnland. Een van de manieren waarop zij dit kunnen doen is door het toepassen van ijzerzandtechnieken die voorkomen dat fosfaat uitspoelt naar de sloot. De Koninklijke Algemene Vereniging voor Bloembollencultuur (KAVB) en Delphy hebben in 2018 een POP3-subsidie ontvangen voor het toepassen van ijzerzand. Rudolph Uittenbogaard is de eerste kweker die in april 2018 zijn perceel van 4 hectare in de Hogeveense Polder heeft ingericht met ijzerzand.

IJzerzand bestaat uit zand met een laagje ijzeroxide. Het ontstaat bij de winning van drinkwater. Het laagje ijzeroxide bindt fosfaat. Door drainagewater via een filter met ijzerzand te lozen wordt het slootwater minder verontreinigd met fosfaat. Na verwachting moet na 10 jaar het verzadigde ijzerzand worden vervangen. In de Bollenstreek worden bollen op zandgrond geteeld. Hierdoor spoelt fosfaat makkelijk af naar de sloten rond de bollenpercelen. Dat kan bijvoorbeeld leiden tot blauwalgvorming. Door de ijzerzandtechnieken komt er 90 procent minder fosfaat in de sloten terecht. Dit blijkt uit een studie bij Voorhout. De KAVB en Delphy hebben een subsidie ontvangen voor 5 bedrijven in het werkgebied van het Hoogheemraadschap van Rijnland die de ijzerzandtechniek willen toepassen. Voor nadere informatie zie de brochure 'Het toepassen van ijzerzand voor een betere waterkwaliteit in de bollenteelt'. (bron: Hoogheemraadschap van Rijnland, 17-4-2018)