Status

- Biggekerke is een dorp in de provincie Zeeland, in de streek Walcheren, gemeente Veere. Het was een zelfstandige gemeente t/m 30-6-1966. Per 1-7-1966 over naar gemeente Valkenisse, in 1997 over naar gemeente Veere.

- Wapen van de voormalige gemeente Biggekerke.

- Onder het dorp Biggekerke vallen ook de buurtschappen Groot-Valkenisse, Klein-Valkenisse en Krommenhoeke.

- In de Topografische atlas Zeeland (1) staat onder dit dorp ook nog De Ruiser als ´plaats´ en dus kennelijk veronderstelde buurtschap vermeld (gelegen direct N van Groot-Valkenisse), vermoedelijk omdat er officiële blauwe plaatsnaamborden (komborden) staan. Het is echter ´gewoon´ een bungalowpark.

Naam

In het Zeeuws
Beekerke / Beekeu.

Oudere vermeldingen
1235 kopie 1322 Biggenkerke, 1343 Bigghenkerke, 1840 Biggenkerke.

Naamsverklaring
- Kerk 'kerk, eigenkerk' van de persoon Biggo, verkorting van een met het Oudengelse Bigwaeld vergelijkbare naam. De vorm -kerke, met bewaarde slotklinker, is typisch Zeeuws en Vlaams.(2)
- (3) suggereert dat de naam ook van de heilige Begga zou kunnen stammen.

Ligging

Biggekerke ligt W van Middelburg, O van Zoutelande.

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Biggekerke 70 huizen met 509 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 63/467 (= huizen/inwoners) en buurtschap Krommenhoeke 7/42. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 350 huizen met ca. 900 inwoners.

Geschiedenis

Biggekerke is zeer oud; het is reeds in 838 bedijkt. Het is een voormalige heerlijkheid. Het dorp had tot 1433 een kasteel, dat in dat jaar op bevel van Graaf Filips I door de ingezetenen van Middelburg is geslecht.

In Biggekerke is duidelijk te zien dat niet elke dorpsring rond hoeft te zijn. De ring heet hier Kerkplein. Wat ook opvalt, is de hoge ligging van dit plein. Je hoeft de zijstraten maar in te kijken om het hoogteverschil met de omgeving te ervaren. Tijdens de oorlogsinundatie van Walcheren in 1944-1945 blijven kerk en kerkhof droog en vormen zo een geschikte voor mens en vee.

Op 17 september 1944 is Biggekerke getroffen door een bom van de geallieerden, waarbij 45 inwoners zijn omgekomen. Daarnaast zijn nog 19 inwoners overleden ten gevolge van het oorlogsgeweld tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ter herinnering aan hen is een herinneringsplaat op de begraafplaats geplaatst waar zij jaarlijks worden herdacht.

Ringdorpen zoals Biggekerke zijn in oorsprong boerendorpen. In de grotere dorpen zijn de boerderijen op den duur naar de rand of zelfs naar buiten verplaatst. In de kleinere kernen komen ze echter nog tot op het Kerkplein voor, zoals ook hier het geval is.

Er zijn meer herinneringen aan het agrarisch verleden. Zoals een smederij uit de 18e eeuw. Hiervoor staat de in 1996 herbouwde travalje of hoefstal. In het plaveisel vóór deze travalje bevindt zich een grote ronde wielsteen. Daarop werden de wielen van de boerenwagens van velgen voorzien. Deze wielstenen zijn vaak 'tweedehands' molenstenen.

Recente ontwikkelingen

- De Dorpsblik Biggekerke (2008) schetst de door de dorpelingen wenselijk geachte ontwikkelingen voor het dorp in de komende jaren.

Bezienswaardigheden

- Biggekerke heeft 12 rijksmonumenten.

- 15e-eeuwse Hervormde (PKN) Dorpskerk (Kerkpein 1) ligt op een kerkring (= heuveltje midden in het dorp, omgeven door een heg of een gracht). De straten gaan straalsgewijs van de ring uit. Toren en koor dateren uit de 15e eeuw. De toren, aan de zuidzijde gedeeltelijk ingebouwd, heeft twee geledingen, gescheiden door een bakstenen lijstje, steunberen die tot aan de klokkenverdieping opgaan, en een roosvenster boven de ingang. De benedenruimte van de toren is overwelfd. De aanbouw van de traphal dateert uit 1957. Het mechanische torenuurwerk van B. Eijsbouts uit 1910 is buiten gebruik gesteld.

Door de Afscheiding is de kerk een deel van haar leden verloren. In 1835 waren er 197 lidmaten. In 1871 is de middagdienst afgeschaft omdat het kerkbezoek sterk was afgenomen. Het gaat zelfs zo slecht dat men besluit de ambachtsheer om een bijdrage te vragen voor het predikantstractement. Men praat ook over een combinatie met Meliskerke, maar dat wordt door de mannelijke lidmaten weggestemd (vrouwen hadden toen nog geen zeggenschap). In 1922 komt deze optie weer ter tafel, ditmaal omdat Meliskerke in de problemen zit. Ook nu zijn de bezwaren legio. Een daarvan is dat de inmiddels weer ingevoerde middagdienst zou komen te vervallen. Dat zou de mensen maar verleiden om naar Valkenisse te trekken, wat in die tijd al een centrum van ontspanning was.

Sinds 1958 worden ook vrouwen toegelaten in het ambt en komt er een nauwere samenwerking met Meliskerke tot stand. Sinds 1965 is er een zogeheten combinatiegemeente en in 1970 wordt er toenadering gezocht tot de Gereformeerde kerk, die ook in Meliskerke is gevestigd. De jaren daarna staan in het teken van steeds verdere samenwerking, kerstnachtdiensten voor iedereen op het eigen dorp en later enkele malen per jaar gezamenlijk een zondagsdienst. Dit alles heeft geresulteerd in een Samen op Weg federatie m.b.t. de beide dorpen in 1998, die uiteindelijk leidt tot de Protestantse (PKN) Gemeente Biggekerke - Meliskerke. - Beschrijving huidige en vorige orgels in de Dorpskerk.

- Brasser's Korenmolen in Biggekerke (Oostweg 2) is een ronde stenen grondzeiler en is genoemd naar de familie Brasser, die de molen sinds 1852 dan wel 1916 (wij komen in verschillende bronnen deze respectievelijke jaren tegen) bezit. De molen is in 1712 gebouwd in opdracht van de gemeente Vlissingen, die de molen telkens voor zeven jaar verpachtte. In 1792 kwam de molen in particuliere handen. De molen is vanaf de oplevering als korenmolen in bedrijf geweest en is dat na drie eeuwen nog altijd. Het is een van de zeer weinige molens in ons land is die sinds de bouw in 1712 continu in bedrijf is gebleven. Vroeger bevond zich in de molen ook een pelwerk. Er bevinden zich twee koppels maalstenen in de molen. "Adri en Sjaak Brasser vormen inmiddels de 6e en 7e generatie die meelproducten op ambachtelijke wijze maalt. Hierdoor wordt de (h)eerlijke en authentieke smaak-van-toen behouden. En dat proef je... tot op de dag van vandaag! Breng eens een bezoek aan de winkel, waar onder meer alle producten van Brasser's Korenmolen verkrijgbaar zijn." Aldus de familie Brasser op haar site. Openingstijden: di t/m vr 09.00-12.00 en 13.00-18.00 uur, za 09.00-17.00 uur.

Jaarlijkse evenementen

- De Kinderkledingbeurs Biggekerke (april en oktober) vindt plaats in buurtschap Krommenhoeke, en wordt daarom aldaar beschreven.

- Oranjevereniging Biggekerke organiseert naast - uiteraard - Koningsdag ook nog een aantal andere evenementen door het jaar heen. Voor nadere informatie zie de link.

- Aan de Solexrace Biggekerke (augustus) doet zo'n beetje het halve dorp mee, maar het evenement trekt ook deelnemers en natuurlijk ook toeschouwers uit heel Walcheren. Het is inmiddels een traditie, want het evenement wordt sinds 1999 georganiseerd en er zijn deelnemers die in 2015 alle 17 keer al hebben meegedaan. Men verschijnt in de meest ludieke uitmonsteringen aan de start (waar ook prijzen voor te behalen zijn). Een deel van de deelnemers gaat het dan ook voornamelijk om de fun, maar er zijn ook fanatiekelingen die de Solex opvoeren tot een snelheid van ca. 70 km/uur, wat je aan de buitenkant niet mag zien, dus qua onderdelen moet het origineel blijven (geniet of griezel mee tijdens de 2e manche 2015 middels de helmcamera van Jacco Maljaars). Ook de Solexen zelf zijn soms ludiek verbouwd tot zelfs trikes aan toe. Om te zien hoe het er aan toegaat kun je de reportage Solexrace 2015 van Omroep Zeeland bekijken.

- De Ringrijdersvereniging Biggekerke bestaat al sinds 1948 en organiseert jaarlijks in augustus twee wedstrijden op het Kerkplein.

- Popfestival Bigpop (op een zaterdag in september).

Natuur en recreatie

- "Speeltuin 't Weitje is in 1963 opgericht door een aantal inwoners van Biggekerke en is nog altijd springlevend. Op dit moment hebben wij zo'n 30 (voornamelijk stalen) speeltoestellen. Deze variëren van schommels waar een 2-jarige veilig in kan zitten tot een klimcombinatie waar ook een 12-jarige nog uitdaging in vindt. De toppers zijn nog altijd de hoge glijbaan en de kabelbaan. Moe van het spelen? Door heel de speeltuin staan bankjes en wil je met het hele gezin even wat eten of drinken, dan zijn er 3 picknicktafels waar je kunt gaan zitten. Onze speeltuin wordt onderhouden door een team van vrijwilligers. Naast het streven om alle toestellen in topconditie te hebben, is de veiligheid ervan een heel belangrijk punt. In samenwerking met de gemeente Veere wordt onze speeltuin ieder jaar door een onafhankelijk bureau getoetst aan het warenwetbesluit attractie- en speeltoestellen. Toch brengt spelen altijd risico's met zich mee en wij vinden dat kinderen daar ook van kunnen leren. Al zijn de risico's klein, wij hopen dat je er rekening mee houdt en zonodig met je kind(eren) meegaat. In de speeltuin is geen professioneel toezicht. Mocht er toch iets gebeuren, dan kun je het telefoonnummer van de arts vinden op het publicatiebord bij de ingang."

- Tuin 't Hofje van de fam. Cijsouw (Noordweg 4) is een landschappelijke romantische tuin van 2000 m² met borders op kleur, een vijver en een fruit- en moestuin. Iedere donderdag en zaterdag is de tuin te bezoeken, verder op afspraak. Groepen op afspraak, eventueel kunt u op afspraak een lunch gebruiken. In april imposante bloembollenpresentatie, in juni rozenfeest.

- Wandelroute rondwandeling Biggekerke - Zoutelande - Valkenisse - Dishoek.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Biggekerke, met laagsteprijsgarantie!

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Biggekerke (online te bestellen).

Links

- Algemeen: - Site van en over Biggekerke.

- Belangenorganisatie: - Dorpsraad Biggekerke wil het woon- en leefmilieu in het dorp behouden en waar mogelijk verbeteren door in overleg met de bewoners naar buiten te treden. De dorpsraad doet dit onder andere door: het behartigen van de belangen van de inwoners met het oog op welzijn; het bevorderen van overleg en samenwerking tussen diverse groepen, verenigingen, organisaties en personen; het inventariseren van wensen en behoeften van de inwoners en daaraan met particulier initiatief, overheid en andere instanties uitvoering geven. De dorpsraad signaleert en geeft gevraagd en ongevraagd advies aan het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Veere.

- MFA: - In 2016 is gestart met de ontwikkeling van een nieuwe multifunctionele accommodatie (MFA) in Biggekerke. De MFA is in januari 2019 gereed gekomen en huisvest sindsdien de basisschool (die in een verouderd gebouw zat), de kinderopvang en het dorpshuis. Het is een heel bijzonder gebouw geworden. Het wordt beschreven als "het eerste toekomstgerichte gebouw van Zeeland". Het pand is namelijk niet alleen zeer duurzaam ('nul op de meter', dus geen energierekening, o.a. door zeer goede isolatie en verwarming d.m.v. elektriciteit, en materialen kunnen worden hergebruikt); het is ook nog zo geconstrueerd dat het makkelijk kan worden omgebouwd en in de toekomst voor andere functies kan worden gebruikt. Normaalgesproken wordt een school namelijk voor ca. 40 jaar gebouwd, maar dat kon hier niet, omdat men verwacht dat de school wegens krimp van de bevolking en daarmee afname van het aantal kinderen rond 2035 zal moeten sluiten. Daarom is het pand zo geconstrueerd dat het schoolgedeelte na sluiting van de school eenvoudig kan worden omgebouwd tot vier (zorg)woningen.

Woningcorporatie Zeeuwland is eigenaar van het gebouw. Volgens directeur Marco van der Wel kan het project in Biggekerke tot inspirerend voorbeeld dienen voor andere kernen in Zeeland: "Zeeland is een krimpgebied. Het inwonersaantal daalt en daarmee verdwijnen ook bepaalde voorzieningen in een kern. Dit soort accommodaties, waarbij je na verloop van tijd kan wisselen van invulling, kan er juist voor zorgen dat de leefbaarheid in een kern wordt behouden. Dus als het aan mij ligt krijgt dit project een vervolg in andere kernen." Renovatie was in dit geval geen haalbare optie: "De staat van het gebouw leende zich niet meer voor de nieuwe functies. En daarnaast was renovatie ook duurder. Vooral wanneer je kijkt naar alle aanpassingen die gedaan moeten worden in verband met verduurzaming en circulair bouwen. Slopen is in dit soort gevallen de beste optie." (bron en voor nadere infomatie zie de tekst, de video- en de audioreportage op Omroep Zeeland, 14-1-2019)

- Onderwijs: - Basisschool Onderdak in Biggekerke (die vóór de verhuizing van 2019 Basisschool De Schute heette*) is er ook voor de kinderen uit buurdorp Meliskerke, waar de basisschool is gesloten wegens te weinig leerlingen. "Wij geven ons onderwijs vorm vanuit het concept van de meervoudige intelligentie (MI). Dit concept komt op veel onderdelen tegemoet aan onze missie. Aansprekende punten daarin zijn: werken vanuit de mogelijkheden van kinderen, niet vanuit belemmeringen. Ieder kind heeft specifieke talenten; aansluiten op talenten én talent ontwikkelen. Hoge, maar wel haalbare, eisen stellen; op een geïntegreerde manier aandacht voor het pedagogisch klimaat en sociale competenties; op een gestructureerde manier samenwerken, met grote kans op succes en verhoging van de leerprestaties. Bij het vormgeven van het MI-concept onderscheiden we 8 aspecten. Deze aspecten zijn de kwaliteitscriteria waaraan wij ons onderwijs toetsen.
* Anno januari 2020 moest een aantal teksten en het logo nog aan de nieuwe naam worden aangepast.

Een kind is geen vat dat je vult met kennis. Daarom hebben onze leraren aandacht voor leren met hoofd, hart en handen. Daarom krijgt ieder kind zijn eigen aandacht. Extra hulp als dat nodig is, extra opdrachten als dat kan. Bij het leren hebben wij te maken met de aanleg van het kind en met omgevingsfactoren (de fysieke leeromgeving, lesmethodes, leermiddelen en leerkrachten). Dat laatste kunnen wij beïnvloeden. Omgevingsfactoren (de fysieke leeromgeving, lesmethodes, leermiddelen en leerkrachten) beïnvloeden de mate waarin kinderen leren en het beste uit zichzelf halen. Wij willen rekening houden met de verschillen die er tussen kinderen zijn. Wij willen zelfvertrouwen, competentie-ervaringen en een ononderbroken ontwikkelingsgang bevorderen. Wij willen dat kinderen resultaten behalen die bij hen passen, bij wat er van deze kinderen verwacht kan worden. Opbrengsten zijn meer dan leerresultaten. Opbrengsten zijn ook: plezier in het leren, plezier in het samenwerken. Het gaat in ons onderwijs niet alleen om zelfontplooiing en talentontwikkeling, maar ook om ‘omzien naar de ander’ en ‘je ten dienste stellen van de maatschappij’. Wij willen bewerkstelligen dat onze kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen tot ‘voorbeeldige’ gasten op aarde, zodat zij tot vreugde van zichzelf en tot zegen voor anderen zullen zijn. Mensen die kunnen doen wat ze, binnen hun vermogen, geleerd hebben op de voor hen juiste plaats in onze samenleving.

- Genealogie: - Doop-, Trouw-, Lidmaat- en Begraafregisters Biggekerke van eind 16e eeuw tot begin 19e eeuw. - Overzicht van begravenen op de lokale begraafplaats, met foto's van alle grafzerken.

• 1. Topografische Atlas Zeeland,
  
  , (2004)
  
• 2. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)
  
• 3. Wikipedia,
  
  , (2020)