Berkmeer

Plaats
Buurtschap
Koggenland
West-Friesland
Noord-Holland

berkmeer_rondje_boekje_1980.jpg

In 1980 heeft P. Tamis het boekje 'Rondje Berkmeer' geschreven en uitgegeven. Er wordt momenteel hard aan gewerkt om hier een geactualiseerde editie van uit te geven.

In 1980 heeft P. Tamis het boekje 'Rondje Berkmeer' geschreven en uitgegeven. Er wordt momenteel hard aan gewerkt om hier een geactualiseerde editie van uit te geven.

berkmeer_berkmeerkermis_kopie.jpg

Tijdens de Berkmeerkermis (op een zondag eind mei) in de buurtschap Berkmeer vinden o.a. allerlei sport- en spelactiviteiten plaats, waarbij de deelnemers het niet altijd droog weten te houden... (© https://www.facebook.com/Berkmeerkermis-635655106449777)

Tijdens de Berkmeerkermis (op een zondag eind mei) in de buurtschap Berkmeer vinden o.a. allerlei sport- en spelactiviteiten plaats, waarbij de deelnemers het niet altijd droog weten te houden... (© https://www.facebook.com/Berkmeerkermis-635655106449777)

berkmeer_berkmeerder_kermis_1e_prijs_taart.jpg

Het team dat de beste prestatie levert met de sportieve activiteiten tijdens de Berkmeerder Kermis in de Obdamse buurtschap Berkmeer, wint deze heerlijke taart.

Het team dat de beste prestatie levert met de sportieve activiteiten tijdens de Berkmeerder Kermis in de Obdamse buurtschap Berkmeer, wint deze heerlijke taart.

berkmeer_pontje_lutkedijk_wo_ii_kopie.jpg

In de Tweede Wereldoorlog is de brug in de Lutkedijk (over de Z kant van de Ringsloot van de Berkmeer) richting Obdam opgeblazen. Om toch aan de overkant te komen is er toen een tijdelijk veerbootje ingezet.

In de Tweede Wereldoorlog is de brug in de Lutkedijk (over de Z kant van de Ringsloot van de Berkmeer) richting Obdam opgeblazen. Om toch aan de overkant te komen is er toen een tijdelijk veerbootje ingezet.

berkmeer_berkmeermolen_in_restauratie_kopie.jpg

De Berkmeermolen in de buurtschap Berkmeer is in 2015 gerestaureerd en kan er dus weer even tegen. Ook 'buurmolen' de Kaagmolen is in 2015 gerestaureerd.

De Berkmeermolen in de buurtschap Berkmeer is in 2015 gerestaureerd en kan er dus weer even tegen. Ook 'buurmolen' de Kaagmolen is in 2015 gerestaureerd.

berkmeer_kaart_kopie.jpg

De Berkmeerpolder, met daaromheen de buurtschap Berkmeer, N van Obdam

De Berkmeerpolder, met daaromheen de buurtschap Berkmeer, N van Obdam

Berkmeer

Terug naar boven

Status

- Berkmeer is een buurtschap in de provincie Noord-Holland, in de streek West-Friesland, gemeente Koggenland. Oorspronkelijk deels gemeente Veenhuizen (per 31-5-1854 over naar gemeente Heerhugowaard), deels gemeente Obdam, deels gemeente Opmeer.

Middels grenscorrecties bij de gemeentelijke herindelingen van 1979 in deze regio, is de hele buurtschap onder de gemeente Obdam komen te vallen, die op haar beurt in 2007 is opgegaan in de nieuwe gemeente Koggenland.

- De buurtschap Berkmeer valt tegenwoordig, ook voor de postadressen, geheel onder het dorp Obdam.

- De buurtschap Berkmeer heeft geen plaatsnaamborden. Je kunt dus slechts aan de straatnaamborden Berkmeerdijk zien dat je je in de buurtschap bevindt.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1639 Berckmeer, 1840 Berkmeerdijk. We komen ook nog ergens de spelling Berkmeerwijk tegen, maar of dat een echt geldende spelling is geweest, betwijfelen wij. De buurtschap ligt immers aan de Berkmeerdijk. Allicht is dit een spelfout geweest.

Naamsverklaring
Genoemd naar een meer aan de oevers waarvan berken voorkwamen.(1)

Benaming inwoners
De inwoners van deze buurtschap worden ´dijkers´ genoemd, naar de ligging van de buurtschap aan de Berkmeerdijk. De dorpskrant heet ook 't Dijkertje.

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Berkmeer ligt NO van Heerhugowaard, N van Obdam, rond de Berkmeerdijk, die de Berkmeerpolder omringt. Midden door de langgerekte ovale ZW/NO lopende polder loopt de Middeltocht. N van deze waterloop, W van de Pompsloot was vanouds gemeente Veenhuizen. Z daarvan was gemeente Obdam. O van de Pompsloot was gemeente Opmeer.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Berkmeer 25 huizen met 141 inwoners, verdeeld in 17/86 (= huizen/inwoners) in gem. Obdam, 5/27 in gem. Veenhuizen en 3/28 in gem. Opmeer. Tegenwoordig is het deel aan de kant van Obdam nog altijd het dichtstbevolkt. Tegenwoordig omvat de buurtschap ca. 40 huizen met ca. 100 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Graaf Willem II van Holland is op 28 januari 1256 op het Berkmeer door het ijs is gezakt en vervolgens door de Westfriezen vermoord.

Al in 1609 zijn er plannen om het Berkmeer droog te maken. Maar vooralsnog blijft het bij plannen. De voorgenomen bedijking van het aangrenzende Heerhugowaard is aanleiding om het plan weer nieuw leven in te blazen. Op 21 maart 1633 verlenen de Staten van Holland en West-Friesland octrooi voor de bedijking van het Berkmeer. Slechts twee jaar later, in juni of juli 1635, is de gehele polder opgemeten en verkaveld.

Het Berkmeer is in 1635 ingepolderd, waarna het dus de Berkmeer(polder) is geworden*, waar langs de omringende Berkmeerdijk vervolgens de buurtschap Berkmeer is ontstaan. Het archief van de Berkmeerpolder is te raaplegen in het Regionaal Archief Alkmaar. De Berkmeerpolder was t/m 1979 een zelfstandig waterschap. In 1980 is dat opgegaan in het Waterschap Groot-Geestmerambacht, dat op zijn beurt in 2003 is opgegaan in het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.
* Vergelijk het Haarlemmermeer, dat in 1852 is ingepolderd tot de Haarlemmermeer(polder). Aan het lidwoord kan je in dit soort gevallen dus direct herkennen of men het over het meer of over de gelijknamige polder heeft.

In de Tweede Wereldoorlog is de brug in de Lutkedijk (over de Z kant van de Ringsloot van de Berkmeer) richting Obdam opgeblazen. Om toch aan de overkant te komen is er toen een tijdelijk veerbootje ingezet (zie foto).

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De Berkmeermolen (Berkmeerdijk 18) is een achtkante binnenkruier / grondzeiler uit ca. 1608. De kap van de molen is voorzien van een kruiwerk met houten rollen, dat van binnen gekruid wordt. De molen is voorzien van een Vlaamse vang. De molen, die oorspronkelijk in Hensbroek stond en in 1803 naar Berkmeer is verplaatst, bemaalt de - volgens een meting uit 1979 - 288 ha grote Berkmeerpolder op de Vereenigde Raaksmaats- en Niedorperkoggeboezem. Na elektrificatie van het gemaal in 1925 (zie daarvoor de alinea hierna) is de molen van zijn roeden ontdaan. De molen is sindsdien tot 1941 'werkloos' geweest. In dat jaar is de Berkmeermolen weer maalvaardig gemaakt en sindsdien draait de molen weer regelmatig. Tot 1990 heeft de molen als hoofdgemaal gefungeerd. Sindsdien wordt nog regelmatig op vrijwillige basis gemalen. De molen is in 2015 voor het laatst gerestaureerd. De Berkmeermolen is eigendom van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en is niet te bezoeken.

- Bij de Berkmeermolen staat ook gemaal Berkmeer uit 1989. Oorspronkelijk is hier in 1877 een hulpstoomgemaal (voor de molen) geplaatst, dat in 1925 is geëlektrificeerd.

- De N hiervan gelegen Veenhuizermolen valt onder het dorpje Veenhuizen en wordt daarom aldaar beschreven.

- In het NO staat nét buiten de Berkmeerdijk, want aan de Nieuweweg, de Kaagmolen, die op een driedorpenpunt ligt. Een topografische bijzonderheid is dat de molen ook min of meer onder alle drie de dorpen valt, want W ervan is buurtschap Berkmeer onder het dorp Obdam, waar de molenaar gezien de ligging allicht de meeste banden mee zal hebben, de molen zelf ligt in de Kaagpolder die onder het dorpsgebied van Spanbroek valt, en voor het postadres ligt de molen aan de Nieuweweg, dat voor de postadressen onder Opmeer valt. Maar de molen zelf ligt dus net aan de rand van de polder Kaag (wat de naam van de molen ook al suggereert), die onder Spanbroek valt. Daarom hebben wij de molen, alles overwegende, onder Spanbroek geplaatst en beschreven.

Terug naar boven

Evenementen

- Sinds 2000 organiseren de inwoners jaarlijks de Berkmeerder Kermis (op een zondag in mei). Teams strijden tegen elkaar middels sport- en spelactiviteiten.

- Bij de Berkmeer Klompentocht* wandelen de deelnemers daadwerkelijk op houten klompen. Het motto van de wandeltocht is dan ook 'Met klossende klompen door de polder'. We hebben ergens gelezen dat dit "de laatst overgebleven klompentocht van Nederland" is, dus kennelijk zijn er vroeger meer van dit soort tochten in den lande geweest. De route gaat door de prachtige polder de Berkmeer, waarbij je afwisselend over het asfalt, schapendijkjes en door het weiland loopt. De afstand is ongeveer 7,5 km. Na afloop is er gelegenheid voor een koud klompenkoppie met een blarenbal. Voor een indruk van hoe het eraan toe gaat, zie de videoreportage Berkmeer Klompentocht 2013 door Hoorn TV.
* Op een zondag in september, 1x in de ca. 4 jaar. De 3e editie was in 2013 en trok ca. 150 deelnemers. De 4e editie was op zondag 10 september 2017 en was ook weer zeer geslaagd. Op de Facebookpagina die we hieronder onder het kopje Links hebben gelinkt kun je er diverse foto's van vinden (als je 'terugbladert' naar september 2017)..

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Rondwandeling rondom de Berkmeerpolder vanaf station Obdam (15,5 km). De hele route is openbaar voetpad volgens de wegenlegger. Dat betekent dat je er mag lopen. Maar... het land op de dijken is vaak eigendom van de aanliggende boeren of wordt gepacht door boeren. Je bent dus niet vrij te doen wat je wilt. Realiseer je dat je te gast bent op het terrein van mensen die ook recht hebben op hun privacy. Gedraag je daarom ook als gast en zorg er voor dat de eigenaren geen last van je ondervinden. Overlast van enkele wandelaars kan het wandelen over de route voor veel goedwillende wandelaars in de toekomst verpesten. Honden zijn, ook aangelijnd, niet toegestaan op deze wandeling. Hekken direct goed afsluiten. Geen afval achterlaten (schadelijk voor dieren).

- Bij alle sombere berichten over de problemen met onze weidevogels is het goed kennis te nemen van de ontwikkelingen in de Berkmeer. Het natuurgebied dat Landschap Noord-Holland hier heeft ingericht kent spectaculaire resultaten. Een soort als de grutto broedt hier in flinke aantallen en het opgroeisucces van de jongen mag er zijn. Dat komt door de kruidenrijke graslanden die laat worden gemaaid. De pullen vinden hier de insecten die ze nodig hebben om voorspoedig groot te worden. In het gebied staat een molentje dat er voor zorgt dat het waterpeil op het juiste moment drassig is. Volgens de boswachter is het vanaf maart een prachtig moment om hier van de Westfriese natuur te genieten. De weidevogels arriveren in deze periode en er zijn soms veel goudplevieren te zien. Tot eind juni kun je vanaf de Berkmeerdijk het broedseizoen van de weidevogels in de Berkmeer volgen.

Terug naar boven

Literatuur

- In 1980 heeft P. Tamis het boekje 'Rondje Berkmeer' geschreven en uitgegeven. Er wordt momenteel hard aan gewerkt om hier een geactualiseerde editie van uit te geven. Daarvoor worden o.a. alle boerderijen, huizen en inwoners opnieuw op de foto gezet en beschreven.

Terug naar boven

Links

- Nieuws: - Nieuws uit buurtschap Berkmeer op Facebook.

Reacties

(4)

Op 10 september 2017 wordt voor de vierde keer de klompentocht gelopen

Dank voor de tip Astrid! Ik heb het erbij gezet. En nog e.e.a. aangevuld (en de pagina ook in het algemeen nog wat verder uitgewerkt), ik heb o.a. nog een filmverslag gevonden en gelinkt van de editie 2013. Ik heb erbij gezet dat geïnteresseerden t.z.t. nadere info kunnen vinden op de Facebookpagina van de Vrienden. Daar zullen toch nog wel details verschijnen neem ik aan over waar men zich wanneer kan melden als men wil meedoen. En ik heb de bijpassende afbeelding naar bovenaan verplaatst en het bijschrift daarbij aangepast, in de hoop dat dat jullie wellicht nog extra deelnemers oplevert. Volle bak gewenst op 10-9!

Komt er nog een volgende klompen tocht is die al in de planning gr

Goeie vraag. Post uw vraag op de onder Links gelinkte Facebookpagina zou ik zeggen, daar weet men er vast meer van.

Reactie toevoegen