Terug naar boven

Status

- Amby is formeel een wijk, in de praktijk een 'dorp in de stad'* en voorheen een dorp in de provincie Limburg, in de streek Zuid-Limburg, gemeente Maastricht. Het was een zelfstandige gemeente t/m 30 juni 1970.

* De kern ligt binnen de bebouwde kom van de stad Maastricht en is daarmee formeel een wijk van die stad (geworden). De kern heeft echter nog altijd duidelijke dorpse kenmerken en een dito uitstraling en identiteit die de inwoners ook nadrukkelijk in stand - wensen te - houden. Amby is dus niet 'zomaar' een wijk, maar ook geen echt dorp meer, in die zin dat het niet meer los van de stad ligt. Dit soort entiteiten, dat dus eigenlijk tussen dorp en wijk in zit, hebben wij, gezien de bijzondere geografische en maatschappelijke situatie, de kwalificatie 'dorp in de stad' gegeven. Onder de link vind je welke er daarvan nog meer zijn in ons land (dat zijn er nog enkele tientallen).

- Wapen van de voormalige gemeente Amby.

- Amby heeft ook een eigen volkslied.

- Op enig moment na de herindeling van 1970 zijn de plaatsnaamborden verwijderd en vervangen door borden met een wijknummer, waar nog het carnavalsnummer "Naam is noe un nummer" over is gemaakt. In 2008 hebben we nog een wijkbordje met daarop de naam Amby gefotografeerd, wat inmiddels kennelijk toch weer geplaatst was. Op enig moment moet ook dat bord verdwenen zijn, want inwoners hebben in 2017 geijverd voor terugkeer van borden met de plaatsnaam erop. En met succes: op 24 mei 2017 zijn fraaie borden geplaatst met de naam Amby met daarnaast het voormalige gemeentewapen, thans dorps-/wijkwapen. Zie ook de afbeelding elders op deze pagina.

Terug naar boven

Naam

Uitspraak
Ambie.

Inwoners
Een inwoner van deze kern is een Ambienees.

In het Limburgs
Amie.

Oudere vermeldingen
1145 Ambe, 1157 en 1186 Ambeia, 1190 Ambey, 1840 Ambij.

Naamsverklaring
- Ontstaan uit het Gallo-Romeinse Ambiacum* 'toebehorend aan de Keltische persoon Ambius' met een aanvankelijk Romaanse klankontwikkeling. Overigens kan men in plaats van Ambius ook uitgaan van een Germaanse persoon Ambo.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

- Over de oorsprong van de naam lopen de meningen uiteen. Zo is er ook de theorie dat het om een afleiding gaat van het Latijnse werkwoord ambire, dat rondtrekken, maar ook omheinen betekent. Een groep rondtrekkende heidenen of zigeuners zou zich hier hebben gevestigd. Omheinen wijst ook op het feit dat de bevolking met landbouw en veeteelt in het onderhoud voorzag. Het Keltische woord voor omheining, ambi, klinkt echter aannemelijker als aanduiding voor een pre-Romeinse nederzetting. In het Latijn kennen we het woord ambivium, dat staat voor kruising van twee wegen. Het Griekse woord ambe tot slot betekent berghelling of hoogte. Dit kan betrekking hebben op de steilrand van het Maasterras of de helling naar de Ambyerheide.(3162)

Terug naar boven

Ligging

Het 'dorp in de stad' Amby ligt (in het) NO van de stad Maastricht, grenst aan de gemeenten Meerssen en Valkenburg aan de Geul, ligt ingesloten tussen de A2 en het landschapsgebied Ambyerheide en ligt verder O van de A2 en het 'dorp in de stad' Limmel, ZO van het Knooppunt Kruisdonk, Z van de dorpen Rothem en Bunde, ZW van de A79 en het dorp Meerssen, W van het dorp Berg, N van het 'dorp in de stad' Heer en de voormalige buurtschap Scharn en NW van de dorpen Bemelen en Cadier en Keer.

Terug naar boven

Statistische gegevens

- In 1840 omvat dorp en gemeente Amby 128 huizen met 662 inwoners. De gemeente omvat verder de buurtschap Heidebuurt.

- De gemeente heeft reeds in 1920 een deel van haar grondgebied aan de gemeente Maastricht afgestaan. Er waren 178 inwoners bij betrokken. Het aantal hectaren dat hiermee gemoeid was is ons niet bekend.

- Per 1 juli 1970 is de gemeente opgeheven en als volgt verdeeld: naar de gemeente Maastricht: 615 hectare, met circa 1.200 huizen en 3.780 inwoners, en naar de gemeente Meerssen: 7 hectare, met circa 40 huizen en 113 inwoners.

- Tegenwoordig omvat het 'dorp in de stad' Amby circa 2.500 huizen met 6.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

- De geschiedenis van Amby gaat terug tot meer dan 1000 jaar voor Christus. Opgravingen hebben bewezen dat er onafgebroken bewoning is geweest. De plaatsnaam komt echter pas voor het eerst in de 12e eeuw in schriftelijke bronnen voor. Enkele kasteeltjes en grote hoeven nemen een bijzondere plaats in bij de oorspronkelijk overwegend van landbouw levende gemeenschap. De vrouwen gingen met veldsla naar de markt in Maastricht. De naam 'De Sjlaaimetten' van de bejaardenvereniging (1953) en 'De Sjlaaibök' van de carnavalsvereniging (1955) verwijzen daar ook naar.

Dorp en inwoners hebben het in het verleden vaak zwaar te verduren gehad tijdens de vele belegeringen van de vestingstad Maastricht, vooral tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648). In 1632 was Amby zelf strijdtoneel. Johan Maurits van Nassau van de Staatse troepen had zijn intrek genomen in kasteel Ravenhof. Bij opgravingen in 1917-1918 zijn in een graf stammend uit die tijd (Z van de Heukelstraat), de resten gevonden van 104 doden. Bij wet van 17 februari 1800 is Amby een zelfstandige gemeente geworden. Die zelfstandigheid heeft zij volgehouden tot en met 30 juni 1970. (3162)

- "Amiepedia is een initiatief van Joonkheid Amie. Dit project heeft tot doel een complete encyclopedie over (cultuurhistorische) onderwerpen, over de mensen en de natuur van de huidige wijk Amby c.q. de voormalige gemeente op het internet te maken. Amiepedia is gratis te gebruiken om informatie te zoeken en om (zelf) informatie toe te voegen. Anno oktober 2020 zijn er 307 artikelen, 1.136 afbeeldingen en 96 gebruikers."

- Ook hier vind je artikelen over de geschiedenis van Amby.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

Beste buurt
Amby is in Limburg de beste buurt of wijk om te wonen. Dat bleek in september 2021 uit onderzoek van Nextdoor, het netwerk voor buren, dat is uitgevoerd in samenwerking met de Vrije Universiteit van Amsterdam. In het onderzoek zijn 30.000 mensen uit meer dan 13.000 buurten ondervraagd op het gebied van leefbaarheid. Daarbij is gekeken naar het contact met de buren, de sociale cohesie, het aanbod en de kwaliteit van voorzieningen, de ervaren veiligheid en gevoelens van eenzaamheid. Inwoners van Amby geven in dat onderzoek hun wijk het rapportcijfer 8,3. Volgens de onderzoekers leidt vooral frequent contact met de buren tot een positieve beoordeling. Het sociale aspect van de woonomgeving is daarmee belangrijker dat de fysieke aspecten en de voorzieningen.

- Studenten ergotherapie Robin en Marli hebben in 2017 voor hun stage Amby in kaart gebracht. Ze hebben voor het Buurtplatform een overzicht gemaakt van de instanties die er in de kern werken op het gebied van onder andere welzijn en gezondheid. Verder hebben ze een zogeheten 'buurtscan' gemaakt waarvoor ze onder andere inwoners hebben geinterviewd. Met de resultaten kan het Buurtplatform zien wat er vandaag de dag leeft in de wijk en hoe de leefbaarheid waar nodig nog verder kan worden verbeterd.

- Op initiatief van Joonkheid Amie zijn in 2017 tien straten in Amby voorzien van nieuwe bordjes waarop naast de huidige straatnaam ook de authentieke straatnaam wordt weergegeven. De originele naam staat daarbij in Amies dialect. Zo is de Ambyerstraat weer verdeeld in de vier vroegere straten, maar bijvoorbeeld ook de Heukelstraat en Longinastraat hebben een apart bord gekregen. Het zijn overigens niet zomaar de eerste de beste tien namen, maar de straten die al eeuwenlang het hart van het dorp vormen. "We hebben goed naar de historie gekeken. Daarvoor moesten we in veel oude kaarten duiken. De oudste die we gezien hebben dateerde uit 1746, waarop de weg van de kerk en de zijstraten daarvan al te zien zijn", aldus Patrick Souren, secretaris van Joonkheid Amie en projectleider van het idee. Uiteraard verandert er verder niets voor de inwoners aangezien de huidige naam weergegeven en de officiële naam blijft.

De jonkheid heeft hiermee een aantal straatnamen in Amby in ere hersteld die bij de herindeling in 1970 verloren zijn gegaan. Namen als Dorpsstraat of Kerkstraat moesten toen verdwijnen omdat ze ook elders in de gemeente Maastricht al voorkwamen, en in de 'postale plaatsnaam' Maastricht iedere straatnaam maar één keer mag voorkomen. Om wildgroei te voorkomen heeft de gemeente er naar aanleiding van dit initiatief wel regels voor vastgesteld. Zo kunnen alleen buurtplatforms, heemkundekringen en soortgelijke groeperingen een aanvraag doen. De dialectnamen moeten cultuurhistorisch of topografisch van aard zijn en nog steeds in gebruik bij lokale bewoners. Het mogen ook niet zomaar vertalingen van Nederlandse straatnamen zijn. De Commissie Naamgeving toetst voordrachten en legt ze voor aan Stichting Veldeke, heemkundeverenigingen en de vakgroep Dialectkunde van de Universiteit Maastricht. De gemeente betaalt er overigens niet aan mee; de jonkheid moet zelf voor de financiering zorgen.

- Bestemmingsplan Amby (2011).

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Het rapport 'Inventarisatie Maastrichts planologisch erfgoedregime met betrekking tot Amby' (2011) vormt een van de drie onderleggers die ten doel hebben het cultureel erfgoed van deze wijk, goed gemotiveerd en gedocumenteerd, planologisch te beschermen.

- De Walburgakerk in Amby heeft als gebouw een niet zeer lange geschiedenis. De nieuwbouw ervan werd uitgevoerd in 1865-1866 naar plannen van de Roermondse architect C. Weber. In eerste instantie kwamen tot stand een westelijke toren, een schip en een koor. In 1927-1928 vergrootte men het koor en bouwde men een dwarsschip. Naar ontwerp van Sandhövel en Van Strien werd door toevoeging van zijbeuken omstreeks 1956 de aanvankelijk eenvoudig opgezette kerk uitgebouwd tot een heuse kruisbasiliek.

In Amby wordt evenwel al zeer lang de grond voor bouwwerken ten behoeve van de zielenzorg gevonden. Ook al twisten deskundigen nog wel over bepaalde documenten die al dan niet de eerste vermelding van het één of ander zouden bevatten; alleen de naam van Walburga - een heilige uit de 8e eeuw, die in de eeuwen direct volgend op haar leven de grootste populariteit als patrones van nieuwe stichtingen genoot - wijst al op hoge ouderdom. Aan de kerk die in de 19e eeuw werd afgebroken, gingen al meerdere gebouwen vooraf. (3128, 3324) - Nadere informatie over de Walburgakerk. - Walburga parochie op Facebook (waar je ook een link vindt naar de site van de parochie).

De eind 2015 opgerichte Stichting 1866-2016 heeft als doel om fondsen te verwerven voor de restauratie van het interieur van de St. Walburga kerk, als onderdeel van het behoud van het cultureel erfgoed in Amby. De restauratie heeft in 2017 plaatsgevonden, door circa 30 vrijwilligers. Onder de link vind je daar verslagen van in tekst en beeld.

Tegen een van de gevels van de kerk is een monument geplaatst ter nagedachtenis aan 13 inwoners die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen door oorlogshandelingen en ongevallen, en aan een militair die in 1993 in het voormalige Joegoslavië is gesneuveld.

- Kasteel Geusselt (bij het MVV-stadion), in 1381 reeds genoemd, heeft veel bekende bewoners gehad, waaronder oud-burgemeester van Amby mr. V. van Vrienen. Bij de gedeeltelijke annexatie van 1920 ging het complex geografisch over naar de gemeente Maastricht. In 1954 is het door de gemeente aangekocht en gerestaureerd. In 1997 is het kasteel door de Limburgse Monumentenstichting gerestaureerd en in gebruik genomen. Sinds 2017 is de MOOI Kliniek er gevestigd.

- De Hagenhof, ook wel Tiendschuur genoemd (Hagenstraat 16) heeft tot eind 18e eeuw dienst gedaan als tiendschuur van het kapittel van Sint Servaas. Het complex Hagenhof bestaat uit een aantal gebouwen, die in verschillende periodes zijn gebouwd en die zijn gegroepeerd rond een grote binnenplaats. Het herenhuis in het oosten dateert uit het begin van de 18e eeuw. De voorgevel heeft twee raamassen van elk drie rechte ramen. Het lange volume evenwijdig aan de Hagenstraat is, met uitzondering van twee grote rechte vensters, blind. Ten westen hiervan staat een poortgebouw met hoge poort onder rondboog. De drie schuren langs de Achter de Hoven zijn in de loop van de 18e eeuw gebouwd. Kenmerkend is de toename in omvang van de volumes. De meeste kopgevels hebben vlechtwerk en oculi (uilengaten) in de top. De ramen zijn recht of hebben een segmentboog. Bij een restauratie in de jaren tachtig door A. Coppes* zijn beide voorste schuren verbouwd tot woonhuis met vensters.
* Die ook voorzitter is van het Klokkenmakersgilde, dat hier sinds 2006 is gevestigd.

- Hoeve Klein Geusselt (Ambyerstraat-Z), gebouwd in 1863. Het woonhuis is vermoedelijk van oudere datum.

- De Heihof of Strijthagenhof (aan de rand van de Ambyerheide), gebouwd rond 1406. Bekend door zijn karakteristieke speklagen. In de stallen ligt een nu afgedekte waterput. Op een diepte van dertig meter bevinden zich gangen waaruit mergel werd gehaald, waarschijnlijk deels bestemd voor het bouwen van de schuur.

- Het huidige Huis Severen dateert uit halverwege de 18e eeuw. In 1912 kopen de Soeurs de la Miséricorde (Zusters van Barmhartigheid) het complex en bouwen er nog een kapel bij (1918), een school en een noviciaat. Deze zijn inmiddels afgebroken. De zusters stichten er ook Stichting Sint Vincentius à Paolo. In 1986 is het complex aangekocht door Woningcorporatie Maasvallei, die de benedenverdieping in oude stijl laat restaureren en op de bovenverdiepingen appartementen inricht. In 1997 vestigt verpleegkliniek De Zeven Bronnen zich op het terrein. Ook is er op het complex veel nieuwbouw gerealiseerd. Huize Severen inclusief de nieuwbouw heet tegenwoordig Park Residentie Severen. De aan de Westrand gelegen boerenhoeve is van een andere eigenaar. Het markante torentje stamt uit 1647. In 1928 is er een Lourdesgrot gebouwd, vervaardigd van cementrustiek, een techniek die is ontwikkeld tijdens de Romantiek (tweede helft 19e eeuw).

- Hoeve Waterrijk (Ambyerstraat-N) is een herenhoeve met een naar de straatkant open binnenplaats. De lange gevels zijn gebouwd in 1737. De kopgevels zijn voor een deel van oudere datum. De grote schuur aan de noordkant bevat enkelvoudige speklagen van baksteen en mergel, bouwjaar 1832.

- Withuishof, 18e eeuwse hoeve (Bergerstraat), vanaf 1925 eigendom van de Zusters Ursulinen in Maastricht. De tuinen zijn aangelegd in Engelse stijl. Het dichtbij gelegen industrieterrein heeft de naam Withuishof gekregen.

- Gravenshof (soms foutief gespeld als Gravenhof. Vroeger ook wel als Graveshof, Graveshoff en Graven-Hove), herenhoeve uit de 18e eeuw, thans geheel omgeven door nieuwbouw. Sinds 1904 wordt de hof (na aankoop eind 1901) bewoond door de familie Hermens. Martin Hermens was van 1917 tot 1945 burgemeester van Amby en Bemelen.

- Nadere informatie over de meest bijzondere monumentale panden van Amby.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Toneelvereniging De Vriendenkring in Amby is in 1952 ontstaan uit een voetbalclub. De kas van de club moest gespekt worden. In 1951 kwam daarom een aantal mannen met een avondvullend toneelstuk. Een paar enthousiastelingen wilden doorgaan met toneel. En zo ontstond in 1952 uit de "Vrienden van A.S.V." toneelvereniging De Vriendenkring. De vereniging telt circa 25 leden en nog een aantal vrijwilligers. Ze streven ernaar om ieder jaar een avondvullende voorstelling op de planken te brengen, meestal in de vorm van een klucht of een blijspel. De donderdagavond is hun vaste repetitieavond (in gemeenschapshuis Amyerhoof). Heb je zelf ook interesse in toneelspelen of meewerken aan een productie op welke manier dan ook, neem dan contact met hen op om een keertje tijdens een repetitie kennis te maken.

- Carnaval. - Carnavalsvereniging CV De Sjlaaibök is opgericht in 1955. In die tijd gingen de vrouwen van Amby, beter bekent als 'Sjlaaimette', met peen, aardappel, sla, prei en andere groenten naar de markt in Maastricht. Vandaar de naam. - Als in 1955 CV de Sjlaaibök wordt opgericht, vinden ze dat er ook een muziekvereniging bij hoort. Bij Harmonie Sint Walburga vragen ze rond wie hier interesse in heeft. Al snel vormt zich een groep van circa 16 enthousiaste muzikanten, en wordt Zaate Herremenie Beejein Gesjraveld opgericht.

- Kinderwandelvierdaagse (eind april, in 2019 voor de 40e keer).

- Zomerbraderie Amby (op een zondag in juni, in 2019 voor de 26e keer) omvat circa 140 kramen, met verder nog gratis kinderattracties en live muziek. Gratis toegang. De Zomerbraderie trekt circa 6.000 bezoekers.

- Processiezondag en kermis: eerste zondag van juli.

- Najaarskermis: laatste zondag van september.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "De 6 hectare grote vijver in Amby, gelegen aan de oostkant van Maastricht, dient niet alleen als regenwaterbuffer. Het omliggende gebied is bij uitstek geschikt om wandelend te genieten van de grote diversiteit aan flora en fauna. Zo is bijvoorbeeld de breedbladige wespenorchis er in grote aantallen te vinden en hebben de maartse viooltjes op veel plekken een weelderig tapijt gelegd. Neem gerust je trouwe viervoeters mee over de slingerende paden en door het afwisselende landschap; ook zij zullen zich gauw thuis voelen in dit enorme hondenlosloopgebied. Deze bijzondere vijver, omringd met dichtbegroeide oevers, wordt niet alleen door eekhoorns en padden omarmd, maar ook door de leerlingen van Basisschool Amby. Met regenlaarzen aan de voeten trotseren ze dit moerasrijke gebied om samen met CNME door maaien en snoeien deze parel stralend te houden voor iedereen die van avontuur houdt! Liefhebbers van flora kunnen er onder meer Goudhaver, Wilde marjolein, Harige ratelaar, Daslook, Bevertjes (in de L1 berm), Brede wespenorchis en Gevlekt longkruid vinden. Ook padden en eekhoorns kun je er spotten. (bron: CNME)

Terug naar boven

Beeld

- Fotoseries over Amby in verleden en heden.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en tweedehands boeken over Amby (online te bestellen). onder andere 'De Keltische goud- en zilverschat van Amby'. In 2008 ontdekte een amateurarcheoloog enkele gouden en zilveren munten op een akker in dit voormalige dorp. Nader onderzoek toonde aan dat de munten het verhaal vertellen van de Keltische stam van de Eburonen, die onder leiding van koning Ambiorix tegenstand bood aan de legers van Julius Caesar. Tijdens niets ontziende wraakcampagnes van de Romeinen in 53 en 51 voor Christus werd de Keltische stam gedecimeerd. In deze roerige periode werd de schat begraven om nu, bijna tweeduizend jaar later, weer in volle glorie bewonderd te kunnen worden.

Terug naar boven

Winkels

- In 2005 opent Jeannine Beekmans haar tabakszaak ’t Amies Winkelke aan de Ambyerstraat-Noord. In 2016 moet ze daar wegens een ongeneeslijke ziekte helaas mee stoppen. Op 27 oktober 2016 is zij overleden. De inwoners van Amby betoonden massaal hun medeleven omdat Jeannine erg geliefd was. Tegelijkertijd is men blij dat door de overname door Bas Gärtener - die voorheen een zaak in Limmel had - de gemoedelijke buurtwinkel behouden is gebleven. Bas zette de lijn van Jeannine door bij Bas 4 BaS Events, zoals de zaak nu heet, en breidde de zaak uit met feestartikelen, ballondecoraties en een onder meer Maastrichtse selectie speciaalbieren en -wijnen.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - 6225.nl (genoemd naar de postcode van de wijk) is de site van, over en voor Amby.

- Nieuws: - Het tweewekelijks verschijnende wijkblad De Amyer Praot is via de link ook online te lezen (ook oudere nummers). - Nieuws uit Amby van Stichting Amyer Praot op Facebook.

- Belangenvereniging: - "Sinds jaar en dag is Buurtplatform Amby de door de gemeente Maastricht erkende woordvoerder en bemiddelaar in zaken die voor de wijk van belang zijn. inmiddels zijn de buurtplatforms in de gemeente omgevormd tot zogeheten buurtnetwerken. Voor de herkenbaarheid is onze oude naam gebleven, maar we hebben onszelf opnieuw uitgevonden en samen met tientallen enthousiaste inwoners is inmiddels een goedlopend buurtnetwerk opgezet. Een buurtnetwerk is een zo groot mogelijke groep actieve buurtbewoners die wil werken aan het verbeteren van de leefbaarheid en de vitaliteit van de wijk. Het gaat daarbij niet alleen om het oplossen van problemen van alledag, maar ook om het ontwikkelen van een buurtvisie. Met andere woorden en geprojecteerd naar Amby: wat vinden wij, als inwoners, dat er structureel moet veranderen binnen onze wijk, waardoor het hier (nog) prettiger wonen wordt?

Dat we als bewoners op dit niveau mogen meedenken en hier ook daadwerkelijk richting aan kunnen geven en dat de gemeente Maastricht daardoor een stapje terug kan doen en zich kan richten op andere prioriteiten, is een positieve ontwikkeling. Maar voor de buurt bekent dit: handen uit de mouwen! De regie én uitvoering ligt voor een groter deel namelijk in onze handen en veel minder bij de gemeente. In ruil voor deze actievere rol van de buurt zal de gemeente ook anders in de wedstrijd gaan zitten en zal deze (moeten) bewegen van "vechten naar constructief meewerken", van "maken naar mogelijk maken", van "controleren naar faciliteren en enthousiasmeren" en van "denken in regelgeving naar denken in mogelijkheden". inmiddels zijn er meer dan tien werkgroepen, die zich met de meest uiteenlopende onderwerpen bezighouden. Zo zijn er werkgroepen die zich richten op het sociale klimaat (samen breien, samen koken, samen dansen, samen boodschappen doen, enzovoorts), terwijl andere groepen oog hebben voor de fysieke leefomgeving (klusteam, werkgroep duurzame energie, werkgroep infrastructuur, enzovoorts)."

- Dorpshuis: - Gemeenschapshuis Amyerhoof is het kloppend hart van het Ambysche verenigingsleven. De meeste lokale verenigingen hebben hier hun thuisbasis. Dat zijn er maar liefst een stuk of 20. De accommodatie is zo ingericht dat alles multifunctioneel te gebruiken is. Zo is er bijvoorbeeld in een mum van tijd een grote concertzaal van te maken waar ze max. 400 gasten kunnen ontvangen. Hier is van alles mogelijk, van een kerstmarkt tot kienavonden, van Hiere- en Dameszittingen tot het houden van lezingen. Natuurlijk staat het ook voor particulieren vrij om de zalen te huren, vraag even bij de beheerder naar de condities.

- Onderwijs en kinderopvang: - Binnen Kindcentrum Amby werken de volgende kindpartners met elkaar samen: Basisschool Amby (die sinds 2012 een 'academische basisschool' is), de peuterspeelzaal, de Buitenschoolse opvang (BSO) en Kinderdagverblijf Amby. Verder zijn ook nog korfbalvereniging KVM, harmonie St. Walburga en de Bieb op School in het multifunctionele gebouw gevestigd. Het complex heeft ook nog een sportzaal met twee gymzalen.

- Jeugd en jongeren: - Scouting Amby is opgericht in 1946 en heeft de volgende groepen: Bevers (j/m) 5-7 jaar, Welpen (j) 7-10 jaar, Kabouters (m), Verkenners (j) 10-12 jaar, Gidsen (m) 10-12 jaar, Seniorscouts (j/m) 12-14 jaar, Explorers (j/m) 15-18 jaar, Pivo's (j/m) 18-23 jaar.

- Muziek: - Harmonie Sint Walburga.

- Vocalgroup Mes Amie heeft circa 45 leden en zingt niet alleen in de parochiekerk van Amby, maar bijvoorbeeld ook tijdens het Parcours in de binnenstad, Magisch Maastricht, de Koepelkerk en de 3-koningenstoet. Hun repertoire is verrassend, gevarieerd, populair en geschikt voor alle leeftijden.

- Gemengde Zangvereniging Crescendo is opgericht in 1953.

- Kerkelijk Zangkoor Sint Caecilia is het officiële zangkoor van de parochie van de H. Walburga.

- Koor Sancta Walburga is in 1958 opgericht als dameskoor en heeft als doel het opluisteren van H. Missen zoals de zondagsliturgie, begrafenissen en huwelijken. Sinds 2012 is het een gemengd koor.

- Sport: - Voetbalvereniging RKASV is opgericht in 1933 en heeft circa 500 leden.

- J.B.C. Amby (petanque) is opgericht in 2001.

- De in 1907 opgerichte Maastrichtse Lawn Tennis Club READY is de oudste tennisvereniging van Maastricht.

- Judoclub Amby.

- De Maastrichtse Hockey Club (MHC) is met bijna 1000 spelende leden de grootste hockeyclub in Limburg en de grootste sportvereniging van Maastricht. De club, die bestaat sinds 1934, biedt veldhockey en zaalhockey voor verschillende doelgroepen. Met een grote jeugdafdeling en een groeiend aantal senioren heeft MHC zowel de ervaren als beginnend hockeyer veel te bieden.

- Korfbalvereniging Maastricht.

- Volleybalclub Mestreech.

- Badminton Club Amby valt onder de categorie recreatief badminton. Lekker met je lichaam bezig zijn en nadien onder het genot van een drankje gezellig napraten in een sfeervolle kantine is wat hen betreft een mooie combinatie. Verder is er ook nog Amby's Shuttelke, een recreatieve dames badmintonclub voor dames vanaf 18 jaar.

- Bij Ambino Ballet kun je al op heel jonge leeftijd starten. Er is zelfs een peutergroep voor 3-4 jarigen.

- Overige verenigingen: - Jonkheid Amby oftewel Joonkheid Amie legt op haar site heel goed uit wie ze zijn, wat ze doen en vooral ook waaróm ze dat doen (goed voorbeeld voor andere sites, zo'n informatief stuk missen wij helaas op veel lokale verenigingssites!). Omdat wij met onze site dergelijke doelen ook uitdragen, en het ook is waar wij voor staan, geven wij dit hierna graag weer. Het is wel in het Limburgs, of wellicht zelfs Amies, maar met een beetje taalgevoel is dat ook voor Ollanders wel te bevatten:

"Joonkheid Amie heit tot doel 't sjtimulere en initiëre van bewusweuring, erkinning, insjtandhawwing, en vernuijing van de Amiese identiteit en Amiese Kultuur. Dit wille veer bereike door expertise, passie, visie en verboondenheid van ein eder dei get mèt Amie te make heit te bundele in 'n vernuijende, transparante en veural oonaafhankeleke vereineging. Door 't einsgezind oetdrage van de weirde en doele van de Joonkheid zalle luij zich aangetrokke veule tot dizze vereineging. Weijer zal d'r 'n bewusweuringsproces in gangk gezat weure die de Amiese identiteit en kultuur ten goje zal kome: Insjtandhawwing en vernuijing ligk binne handbereik. De doele en weirdes van de Joonkheid drage veer oonder andere oet in de vörm van eveneminte, naosjlaagwerke, (thema) beejeinkômpste, informasiepakkete, sjpelle, aktiviteite en oos website. Weijer zal de Joonkheid 'n platform functie vervölle veur ander vereineginge boe plek is veur oontploeing van allerlei aktiviteite die binne de visie van de Joonkheid valle.

De joonkheid rich zich op alle inwoenersj van Amie en sjpeciaal op diegene die einige band mèt 't dörp oonderhawwe of die ope sjtoon 'ne band mèt 't dörp te oontwikkele. Dit kin op sociaal, historisch, geografisch of wat veur gebied dan ouch zin. Sjleutelwoord heijbeej is verboondenheid mèt Amie, wat zich vertaalt in de erkinning en 't oetdrage van de Amiese identiteit. De lede van de Joonkheid, zoewaal vrouwe es manne, joonk en ajd, höbbe sjtök veur sjtök op ein of andere menier 'n oetdrökkeleke interesse in Amie. Heijdoor vörme ze 'ne hechte groep boe plek is veur eders inbring en energie. Alle aktiviteite van de Joonkheid zalle te sjpiegele zin aan de ieder genumpde doele en zalle es gevolg sjtök veur sjtök beejdrage aan bewusweuring, erkinning, insjtandhawwing, en vernuijing van de Amiese identiteit en Amiese Kultuur. Same mèt alle inwoenersj van Amie zörg de Joonkheid veur 'n bleujende en dynamische dörpsgemeinsjap. Want 't dörp leif!"

- Zorg en welzijn: - "Stichting Aandacht Plus Zorg (Ambyerstraat-Noord 78) biedt zorg op maat in de regio Maastricht, Meerssen en omgeving Thuiszorg. Verpleging en persoonlijke verzorging door een klein team van verpleegkundigen en verzorgenden (24/7 zorg met achterwachtregeling); huishoudelijke hulp met een vaste medewerker; individuee begeleiding op basis van een persoonlijk ondersteuningsplan. Zorg kan geboden worden op basis van de ZorgVerzekeringsWet, Wet Langdurige Zorg en/of een WMO-indicatie. Ook is het mogelijk bij het ontbreken van een indicatie deze zorg zelf in te kopen. De dagbesteding in Amby is gevestigd in een voormalig winkelpand, ingericht als huiskamer met eigen keuken. De aandacht ligt hier op het samen zijn en doen, zo zelfstandig mogelijk. Ingericht in kleine groepen van maximaal 8 cliënten. Echte aandacht staat bij ons hoog in het vaandel."

- Bedrijfsleven/ondernemen: - Ondernemers Vereniging Amby (OVA) is opgericht in 1980 en heeft als doel het behartigen van de sociaal-maatschappelijke en economische belangen van de in de wijk gevestigde ondernemers in het midden- en kleinbedrijf in het algemeen en van de leden der vereniging in het bijzonder. Verder promoot de OVA onder andere de jaarlijkse Zomerbraderie, de Kermis, het inhalen van Sinterklaas en het verwelkomen van de Kerstman.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)